در این گزارش، انفجار مهیب شب هفدهم میزان ۱۴۰۴ در کابل را بررسی می‌کنیم؛ رویدادی که آرامش پایتخت افغانستان را برهم زد و موجی از واکنش‌های داخلی و بین‌المللی را به‌دنبال داشت. آیا هدف این حمله، نورولی محسود، رهبر تحریک طالبان پاکستان بود؟ در این گزارش، واکنش‌های تند وزارت دفاع امارت اسلامی، سخنگوی ارتش پاکستان، سیاسیون و تحلیگران را مرور می‌کنیم و پیامدهای احتمالی این تنش تازه میان دو کشور همسایه را با نگاهی تحلیلی بررسی خواهیم کرد. آیا منطقه در آستانه یک بحران فرامرزی قرار دارد؟
ساعت ۹:۵۰ شب، صدای یک انفجار مهیب آرامش پایتخت افغانستان را شکست. در عرض چند دقیقه، شبکه‌های اجتماعی پر شد از گزارش‌های مردمی؛ کاربرانی از نقاط مختلف کابل می‌گفتند این صدا را از فاصله‌های دور شنیده‌اند. اندکی بعد، ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی امارت اسلامی، وقوع انفجار را تأیید کرد و گفت بررسی‌ها جریان دارد. صدای یک انفجار در کابل شنیده شد. تحقیقات جریان دارد، تا کنون گزارش کدام زیانی داده نشده است خیر و خیرت می‌باشد.»
اما همزمان، رسانه‌های بین‌المللی روایت دیگری را منتشر کردند. بیشتر آن‌ها مدعی شدند که هدف حمله، نورولی محسود، رهبر تحریک طالبان پاکستان (TTP) بوده است.
همزمان، پیامی صوتی در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست شد که منسوب به نورولی محسود بود. در این پیام، او ادعاهای هدف قرار گرفتنش را رد کرد و گفت که در قلمرو خود، در مناطق قبایلی، حضور دارد.
اگرچه هنوز هیچ مقام رسمی در اسلام‌آباد یا کابل هدف این حمله را مشخص نکرده‌اند، موضوع همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. در همین حال، وزارت دفاع امارت اسلامی با محکوم‌کردن نقض حریم هوایی افغانستان از سوی پاکستان هشدار داده است که پیامدهای بحرانی‌شدن وضعیت پس از این حملات، متوجه ارتش پاکستان خواهد بود.
در بخش از اعلامیه وزارت دفاع امارت اسلامی آمده است: «بار دیگر پاکستان حریم هوایی افغانستان را نقض کرد و در منطقه مرغی ولایت پکتیکا، نزدیک خط دیورند، یک بازار غیرنظامی را بمباران نمود. همچنین، قلمرو پایتخت کابل را نیز نقض کرده است. ما این تجاوز به حریم افغانستان را با شدیدترین عبارات محکوم می‌کنیم و دفاع از حریم خود را حق مسلم خود می‌دانیم. اگر پس از این اقدامات، وضعیت هرچقدر هم که بحرانی شود، پیامدهای آن متوجه ارتش پاکستان خواهد بود.»
همزمان، امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه امارت اسلامی که در هند به‌سر می‌برد، در یک نشست خبری، وقوع انفجار در کابل را تایید کرد اما گفت که تاکنون گزارشی از تلفات آن دریافت نکرده است. متقی تصریح کرد: «من این اطلاعات را دارم که صدایی انفجار در کابل شنیده شده، اما نمی‌دانیم این صدا از چه بوده و تاکنون گزارشی از تلفات دریافت نشده است. با این حال، در مناطق مرزی برخی حملات رخ داده و ما آن را محکوم می‌کنیم. ما درها را برای گفت‌وگو و دیپلماسی باز کرده‌ایم. کشورهایی که مشکل دارند باید آن را به‌صورت داخلی حل کنند. من نمی‌فهمم چرا برخی با صلحی که افغانستان بعد از ۴۰ سال به دست آورده مشکل دارند.»
از سوی دیگر، احمد شریف چودری، سخنگوی ارتش پاکستان در نشست خبری، انجام حملات هوایی در خاک افغانستان را نه تأیید کرد و نه تکذیب. او در مورد سرنوشت نورولی محسود نیز اظهارنظری نکرد، اما تأکید داشت که برای حفاظت از جان و مال مردم پاکستان، اقدامات لازم انجام شده و ادامه خواهد یافت. چودری گفت: «همان‌طور که از آنجا به‌عنوان پایگاه عملیات علیه پاکستان استفاده می‌شود، شواهد و مدارکی هم وجود دارد. من همچنین گفته‌ام که برای حفاظت از جان و مال مردم پاکستان، اقدامات لازم انجام خواهد شد و این اقدامات ادامه خواهد یافت.»
اما فضای سیاسی افغانستان نیز ملتهب است. واکنش تند از سوی حامد کرزی، رئیس‌جمهور پیشین کشور، منتشر شد. او در پیامی در شبکه «ایکس» حملات پاکستان را محکوم کرد و آن را تجاوز آشکار به خاک افغانستان دانست و اضافه کرد: «حمله هوایی پاکستان بر کابل و ولایت‌های پکتیکا، خوست و ننگرهار تخلف آشکار از قواعد بین‌المللی، نقض حاکمیت و تجاوز بر حریم افغانستان است. پالیسی‌های پاکستان در قبال افغانستان و منطقه غیرمسئولانه و به‌دور از دوراندیشی و عاقبت‌نگری است. پاکستان باید با افغانستان، بر مبنای روابط دوستانه و متمدنانه وارد تعامل شود.»
همچنین، زلمی خلیلزاد، فرستاده پیشین ایالات متحده برای افغانستان، نیز با لحنی هشداردهنده گفت که ادامه این مسیر خطرناک است و تنها راه معقول، مذاکره میان دو کشور است. خلیلزاد اظهار داشت: «حملات امروز پاکستان بر پایتخت افغانستان، اقدامی بسیار خطرناک و نشانه‌ای از تشدید شدید تنش‌ها است. اما تشدید نظامی میان پاکستان و افغانستان راه‌حل نیست. چنین اقدامی نه‌تنها بی‌نتیجه خواهد بود، بلکه مرگ و ویرانی بیشتری را در هر دو کشور در پی خواهد داشت. راه‌حل جایگزین و مؤثرتری وجود دارد: مذاکرات میان کابل و اسلام‌آباد برای رسیدگی به پناهگاه‌های تروریستی در دو سوی خط دیورند.»
تحلیل‌گران بین‌المللی نیز می‌گویند این رویداد، هرچند که هنوز ابعاد آن روشن نیست، می‌تواند جرقه‌ای برای بحرانی تازه میان دو همسایه باشد. روابطی که از زمان قدرت‌گیری امارت اسلامی در کابل، پیوسته میان همکاری تاکتیکی و بی‌اعتمادی مزمن در نوسان بوده است.
پیشتر نیز، پاکستان بارها امارت اسلامی را به پناه دادن به اعضای تحریک طالبان پاکستان متهم کرده بود، در حالی‌که کابل اسلام‌آباد را به حمایت از داعش و گروه‌های افراطی مخالف امارت اسلامی متهم می‌کند.
ظاهراً، این نخستین باری است که اسلام‌آباد مستقیماً هدفی را در قلب کابل مورد حمله قرار می‌دهد، اقدامی که می‌تواند منطقه را در مسیر خطرناک یک درگیری فرامرزی قرار دهد و به گفته‌ای تحلیگران پاکستان آغازگر آن خواهد بود. با این وجود، این پرسش کماکان، پابرجاست: آیا انفجار شب هفدهم میزان رویدادی مقطعی و محدود بود، یا نشانه‌ای از آغاز فصلی تازه و خونین در روابط پرتنش افغانستان و پاکستان؟