در دومین روز از گفتوگوهای رسمی میان هیاتهای افغانستان و پاکستان در شهر استانبول ترکیه، پس از ۱۵ ساعت مذاکرهی پیوسته و فشرده، هیأت افغانستان پیشنویس نهایی توافقات را به جانب هیات پاکستانی تسلیم کرد.
بر اساس گزارشها، این پیشنویس شامل تأکید بر حفظ تمامیت خاک و حریم هوایی افغانستان توسط پاکستان و همچنین عدم استفاده از خاک پاکستان علیه افغانستان است.
همچنین، دو طرف، روی ایجاد یک کانال چهارجانبه برای نظارت بر آتشبس و رسیدگی به رویداد های مرزی توافق ابتدایی کردهاند.
سید جواد سجادی، آگاه مسایل سیاسی با اشاره به پیچیدهگیهای روابط دو کشور تصریح میکند: «در کنار مذاکرات جاری، دو مسئله اساسی وجود دارد که نمیتوان آن را نادیده گرفت. نخست، مقامات هر دو کشور و هیأتهای مذاکرهکننده بهخوبی میدانند که با توجه به خط دیورند، پیچیدگیهای تاریخی پیرامون آن و زیادهخواهیهای مکرر پاکستان، اختلافات میان کابل و اسلامآباد بسیار عمیق و ریشهدار است. از سوی دیگر، هر دو طرف بهخوبی آگاهاند که در صورت وقوع یک جنگ تمامعیار و همهجانبه، هیچ برندهی واقعی وجود نخواهد داشت. هزینهی چنین تقابلی برای هر دو کشور سنگین و جبرانناپذیر خواهد بود.»
همزمان، برخی رسانههای پاکستانی گزارش دادهاند که هیأت این کشور طرحی جامع در زمینه همکاریهای امنیتی به هیأت امارت اسلامی ارائه کرده است.
عزیز ستانکزی، آگاه مسایل سیاسی، میگوید که پاکستان باید بداند که هرگونه مداخله در امور داخلی افغانستان از این پس برای آن کشور بسیار پرهزینه خواهد بود. او افزود: «هیأت افغانستان به وعدهها و تعهدات پیشین خود پایبند است؛ ما در امور داخلی دیگر کشورها مداخله نخواهیم کرد و مطابق قوانین سازمان ملل و کنوانسیونهای بینالمللی با همه کشورهای جهان عمل میکنیم. اما پاکستان موظف است به توافقات پیشین میان هیأتهای دو کشور و مذاکرات جاری در ترکیه پایبند باشد .»
در همین رابطه، بلال فاطمی آگاه روابط بین الملل معتقد است که اگرچه مذاکرات استانبول نشاندهنده اراده دو طرف برای کاهش تنشها است، اما اختلافات بنیادین هنوز پابرجا باقی مانده است. فاطمی همچنین خاطر نشان ساخت: «مسائلی که در ترکیه مطرح است از جمله موضوع تیتیپی، خط دیورند و روابط با سایر کشورها از طرف پاکستان مطرح میشود؛ اما موقف امارت اسلامی روشن و ثابت است و این موضوعات را بهعنوان مسائل داخلی یا تصمیم یک دولت نمیداند. مسئله خط دیورند مسألهٔ امارت اسلامی نیست، بلکه مسأله ملت افغانستان است و تصمیمگیری دربارهٔ آن باید توسط کل ملت افغانستان انجام شود. بنابراین آنان دربارهٔ این موضوع در میز مذاکره بحث نمیکنیم. آنها تنها درباره این موضوعات صحبت میکنند که اگر به افغانستان حمله شود، پاسخ خواهند داد و اگر حملهای صورت نگیرد، کابل با آنان دشمنی ندارد.»
گفتنی است که از دو روز به اینسو، دور دوم مذاکرات میان نمایندگان افغانستان و پاکستان در شهر استانبول ترکیه در جریان است. پیشتر، دور نخست این مذاکرات در تاریخ ۱۹ ماه جاری در شهر دوحه قطر برگزار شده بود.
