وزارت خارجه پاکستان با انتشار بیانیهای اعلام کرده است که اسلامآباد و مسکو بر سر گسترش همکاریهای دوجانبه در زمینه مبارزه با هراس افگنی، بهویژه با تمرکز بر افغانستان و منطقه، به توافق رسیدهاند. این توافق در جریان یازدهمین نشست کارگروه مشترک ضد هراس افگنی میان دو کشور که روز سهشنبه، دوم ثور، برگزار شد، حاصل گردیده است
گرافیک : بخشی از اعلامیه وزارت خارجه پاکستان
«در این نشست، دو طرف درباره وضعیت جاری هراس افگنی در سطح بینالمللی و منطقهای گفت و گو های گسترده یی انجام دادند. تمرکز ویژهای این گفتگو ها بر تهدیدات در حال افزایش ناشی از هراس افگنی در افغانستان و منطقه صورت گرفت. همچنین، بر ماهیت فرامرزی این تهدیدات و ضرورت شکلگیری راهبردهای منسجم و گسترش همکاریهای دوجانبه برای مقابله موثر با آنها تاکید شد.»
نثار احمد شیرزی آگاه مسایل سیاسی می گوید که «پاکستان خودش یکی از حامیان اصلی هراس افگنی به شمار میرود، در حالی که جهان آن را مسوول این اقدامات میداند، اما این کشور با استفاده از شیوههای دیپلماتیک تلاش میکند تا خود را از این اتهامها مبرا کند. اما همکاری با روسیه در زمینه مبارزه با هراس افگنی بدون حضور افغانستان و بدون در نظر گرفتن وضعیت سیاسی این کشور، ممکن است نتیجه مثبتی نداشته باشد.»
اما، امارت اسلامی تا کنون به توافق اخیر میان این دو کشور در زمینه مبارزه با هراسافگنی اظهار نظری نکرده است.
نجیب الرحمن شمال آگاه روابط بین الملل افزود که «برای مقابله موثر با هراس افگنی، بهویژه با تهدیداتی چون داعش و دیگر گروههای هراس افگن در منطقه، وظیفه مشترک تمام کشورها میباشد.
بناً نهادهای استخباراتی منطقه باید با هماهنگی و تبادل اطلاعات، زمینه مقابله با پدیده هراس افگنی را در هر نقطهای که باشد فراهم سازند.»
عزیز معارج دیپلومات پیشین در این باره گفت که «وقتی این گروه کاری مینشیند و اهدافی را پیش میبرد، باید از مقامات امارت اسلامی هم یک نماینده حضور داشته باشد تا بتواند از موضع خود دفاع کند، پیشنهاد و پرسش را مطرح سازد و در نهایت، تصمیمات نهایی را یا تأیید کند یا رد، تا موضوع بهصورت واقعی و شفاف بررسی شود و موثریت خود را داشته باشد»
در شرایطی که تهدیدات هراسافگنی در منطقه، ابعاد پیچیدهتری به خود گرفته است، توافق تازه میان اسلامآباد و مسکو بر سر گسترش همکاریهای امنیتی، حامل پیامهایی چندبُعدی برای منطقه است. این توافق نه تنها بیانگر نگرانی مشترک دو کشور از افزایش فعالیتهای گروههای هراسافگن در جنوب و مرکز آسیا است، بلکه نشانهای از تلاش روسیه برای ایفای نقش فعالتر در امنیت منطقه پس از خروج نیروهای غربی از افغانستان نیز تلقی میشود.
اما اینکه در چنین نشستهایی، افغانستان کشوری که هماکنون یکی از کانونهای اصلی تهدیدات هراسافگنانه در منطقه محسوب میشود حضور ندارد، پرسشهایی جدی در مورد اثربخشی واقعی چنین همکاریهایی مطرح میسازد.
با این حال، باید دید که چگونه کشورهای منطقه، بهویژه افغانستان، به این نوع همکاریها واکنش نشان خواهند داد و آیا این رویکرد میتواند به یک مدل مؤثر در مقابله با تهدیدات هراس افگنی تبدیل شود یا خیر؟