تصویب تمدید شش هفتهای مرحله اول آتشبس غزه توسط کابینه اسرائیل و مخالفت قاطع حماس با آن، بار دیگر به اوجگیری تنشها منتج شده است. این تصمیم پس از نشست چهار ساعته کابینه نتانیاهو و با حمایت پیشنهاد فرستاده امریکا در حالی اعلام شد، که مرحله اول آتشبس، شامل تبادل گروگانها و زندانیان، به تازگی پایان یافته بود. اما حماس، با اصرار بر اجرای فوری مرحله دوم و خروج نیروهای اسرائیلی، این تمدید را رد کرده است.
حماس با اجتناب اسراییل از رفتن به مرحله دوم آتشبس غزه مخالفت کرد.
دفتر نخستوزیر اسراییل، پیش از نیمهشب پایان مرحله اول آتشبس موافقتشده با حماس اعلام کرد که دولت اسرائیل تمدید موقت آتشبس غزه برای شش هفته دیگر را تصویب کرده است. دفتر نتانیاهو اضافه کرده است که دولت اسرائیل بعد از چهار ساعت نشست کابینه از تمدید آتشبس پشتیبانی کرده است.
دفتر نتانیاهو گفت که براساس پیشنهاد آتشبس استیو ویتکاف، فرستاده دونالد ترامپ ریییس جمهور امریکا، نیمی از گروگانهایی که در غزه هستند – زنده یا مرده – تحویل داده میشوند و باقی گروگانها در صورتی آزاد خواهند شد که دو طرف به یک «توافق دایمی آتشبس» برسند.
مرحله اول آتشبس روز گذشته (شنبه،۱۱ حوت ) به پایان رسید. این مرحله زمینهساز تحویل ۳۳ اسراییلی و پنج تایلندی، به شمول ۲۵ گروگان زنده، در برابر رهایی ۱۹۰۰ زندانی فلسطینی صورت گرفت.
حماس اما در بیانیهای اعلام کرد که با تمدید شش هفتهای مرحله اول آتشبس غزه از سوی اسراییل مخالف است. در بیانیه حماس آمده که اسراییل به گونهای فوری و بدون هیچ تاخیر وارد مرحله دوم توافق آتشبس شود. حماس گفته است: «ما از میانجیها، ضامنها و جامعه بینالمللی میخواهیم که رژیم اشغالگر صهیونیستی را برای اجرای کامل توافق آتشبس تحت فشار قرار دهند و بلافاصله و بدون هیچ تردید، این رژیم باید وارد مرحله دوم توافق آتشبس گردد.»
مرحله دوم آتشبس شامل، خروج نیروهای اسراییل از غزه، آزادی گروگانهای باقیمانده اسراییلی و آزادی زندانیان فلسطینی است. حماس اما تاکید کرده که گروگانهای باقیمانده اسراییل زمانی آزاد خواهند شد که نیروهای اسراییل، غزه را ترک کنند.
شکست مذاکرات قاهره
سرویس اطلاعات دولتی مصر روز (پنجشنبه، ۹ حوت) خبر داده بود که هیات از اسراییل و قطر برای تکمیل مذاکرات مربوط به آتشبس در نوار غزه با حضور نمایندگان امریکایی، به قاهره وارد شدهاند.
اینک، شماری از رسانههای عربی به قول از منابع فلسطینی گزارش دادهاند که مذاکرات قاهره بینتیجه بوده است و میانجیها، قادر به متقاعد ساختن مذاکرهکنندگان اسراییلی به شرکت به مرحله دوم مذاکرات نشدهاند.
رسانههای اسراییلی، نیز گزارش دادند که نسبت به مذاکرات قاهره خوشبین نیستند. شبکه ۱۳ تلویزیون اسراییل از قول مقامهای این کشور گزارش داده است که مذاکرات قاهره در مورد آتشبس غزه خوب نبود و احتمالاً نخستوزیر اسراییل گزینهای از سرگیری جنگ را بررسی خواهد کرد.
رویترز نیز از قول دو منبع امنیتی مصر گزارش داد که هیات اسراییلی میخواهد توافق آتشبس تا ۴۲ روز دیگر تمدید شود، اما حماس این تلاشها را مردود میداند و خواهان انتقال توافق به مرحله دوم آن است.
همزمان با این ، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد تاکید کرد که همه تلاشها بایست برای جلوگیری از فروپاشی توافق آتشبس غزه به کار گرفته شود.
در تازه ترین مورد، اسراییل امروز (یکشنبه، ۱۲ حوت) تمام گذرگاههای ارتباطی نوار غزه را بست و ورود هرگونه کالا و اقلام بشردوستانه به این منطقه را ممنوع اعلام کرده است. گزارش شده که این تصمیم در هماهنگی با امریکا به اجرا گذاشته شده است.
در بیانیه دفتر نتانیاهو آمده است: «این تصمیم با پایان مرحله اول توافق و مخالفت جنبش حماس با طرح «استیو ویتکاف» فرستاده امریکا در امور خاورمیانه برای تداوم مذاکرات اتخاذ شد.»
به نظر میرسد که اسراییل از ورود به مرحله دوم و تمدید مرحله اول، به هدف آزادی تعداد بیشتری از اسرای خود از غزه، بدون تعهد به پایان جنگ خودداری کرده است.
احتمال داده میشود که اسراییل با کارشکنی از توافق آتشبس غزه، به دنبال آجندای فراتر از موارد توافقشده است. ممکن است، نتانیاهو موضوعات همچون خلع سلاح غزه، تبعید اعضای حماس، و خارج شدن نوار غزه از حکمرانی حماس و حتا اخراج ساکنان غزه را مدنظر داشته باشد.
اما چنانکه دیده شد، نه تنها حماس که بسیاری از کشورهای جهان با این اهداف زیادهخواهانهای اسراییل مخالفت خویش را ابراز داشتهاند.
توافق آتشبس غزه روز (یکشنبه، ۳۰ جدی) با میانجیگری قطر، امریکا و مصر به دست آمد و سه مرحله دارد. مرحله اول توافق آتش بس، شش هفته است و طی آن در مجموع ۳۳ گروگان اسرائیلی با حدود ۱۹۰۰ زندانی فلسطینی از غزه مبادله میشوند. اسرائیل میگوید هشت نفر از این گروگانها جان باختهاند.
آزادی گروگانهای باقیمانده و عقبنشینی کامل نیروهای اسرائیل در مرحله دوم پیشبینی شده است.
مرحله سوم و نهایی شامل بازسازی غزه خواهد بود، که انتظار میرود سالها زمان ببرد.
دیده میشود که اسرائیل به دنبال خرید زمان برای آزادی گروگانها بدون تعهد به پایان جنگ است، در حالی که حماس خواستار اجرای کامل توافق و خروج نیروهای اسرائیلی است. شکست مذاکرات قاهره و احتمال ازسرگیری درگیریها، آینده این آتشبس شکننده را در هالهای از ابهام قرار داده است. با این حال، با زیادهخواهی و کارشکنی اسراییل از توافق آتشبس غزه، چشمانداز دستیابی به توافقی پایدار کمرنگ به نظر میرسد.