بی‌تعهدی امریکا به متحدان افغان‌اش، به ویژه پس از خروج نیروهایش از افغانستان همواره انتقادهای را به همراه داشته است. این بی‌مهری ریشه در عامل‌های سیاسی، نظامی و استراتژیک دارد که هرگاه منافع واشنگتن ایجاب کند در کنار یک کشور است در غیر آن، رویکردش را تغییر می‌دهد و به متحدان خود پشت می‌کند.
در ادامه خیانت‌های امریکا به شهروندان افغانستان، به تازه‌گی «جمال ولی» مترجم سابق نیروهای امریکایی در افغانستان توسط پولیس امریکا کشته شد.
پولیس امریکا گفته که موتر جمال ولی ۳۶ ساله در شهر فرفکس ایالت ویرجینیا به دلیل سرعت غیرمجاز و برچسب معاینه فنی منقضی‌شده متوقف و پس از مشاجره لفظی، این نظامی پیشین افغان به گلوله بسته شده‌است.
در ویدیوی که از سوی پولیس نشر شده به وضوح دیده می‌شود که جمال ولی در حالت روحی نامناسبی قرار دارد، اما باوجود آن مشاجره لفظی وی با پولیس به درگیری مرگبار می‌انجامد که این بیانگر آنست که بی‌عدالتی و بی‌برنامه‌گی در کشوری مانند امریکا بیداد می‌کند.
خیانت و بی‌عدالتی امریکایی
جمال ولی، متحد پیشین نیروهای امریکایی در ایالات متحده بارها از تبعیض و بی‌عدالتی شکایت داشت، او از مشکلاتی چون بیکاری، عدم پشتی‌بانی‌های اجتماعی و لغو گواهینامه رانندگی به دلیل ناتوانی در پرداخت بیمه رنج می‌برد. آنچه گفته شد نه تنها بازتاب تجربه فردی جمال ولی است، بلکه نشان‌دهنده نوعی خشم انباشته در میان بسیاری از افغان‌های همکار امریکا است که در یک وضعیت بی‌اعتمادی و انزوا در ایالات متحده و یا بیرون از این کشور به سر می‌برند.
کشته شدن جمال ولی و این نحوه برخورد امریکا با متحدش یک‌بار دیگر از خیانت این کشور پرده برداشت. این رویداد را نمی‌توان فقط یک برخورد تصادفی دانست، بلکه این حادثه حکایت‌گر غفلت سیستماتیک پولیس سرکوب‌گر، ناکارآمدی و بی‌مهری جامعه امریکایی است.
واکنش‌ها به بی‌عدالتی امریکایی‌ها با متحدان افغان‌شان
کشته شدن جمال ولی توسط پولیس امریکا واکنش‌ها و نارضایتی‌های گسترده‌ای را میان افغان‌ها به همراه داشته و همچنان کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز با هشتگ‌ها و پست‌هایی این اقدام پولیس را محکوم کرده‌اند.
عبدالشکور رسولی، کاربر افغان در ایکس نوشت: «قتل جمال ولی از سوی پولیس نمونه‌ی از رفتار خشونت‌آمیز و تبعیض‌آمیز است که همیشه با افغان‌ها در امریکا رخ می‌دهد. عاملان این حادثه باید به عدالت کشانده شوند.»
مینه حیدری، کاربر دیگر نوشته است: «رفتارهای ناعادلانه و سیاست‌های تبعیض‌آمیز امریکایی‌ها از حد گذشته و افغان‌ها را به بینی رسانده است.»
سید مصطفی مرتضوی، استاد دانشگاه در گفت‌وگو با خبرگزاری آفاق گفت: «کشته‌شدن جمال ولی توسط پولیس امریکا، نشانه‌ای از نقض حقوق بشر و تبعیض علیه مهاجران است که همه آنرا محکوم می‌کند.»
سید عبادالله صادق، تحلیل‌گر افغان در واکنش به این رویداد در گفت‌وگو با خبرگزاری آفاق گفت: «این حادثه رفتار خشن پولیس امریکا را با یک مهاجر افغان نشان داد، این می‌تواند الگوی گسترده‌تر خشونت پولیس با اقلیت‌ها نیز محسوب شود.»
در کنار این، گزارش‌هایی از تجمعات اعتراضی افغان‌ها در برابر سفارت امریکا در شماری از کشورها وجود دارد که معترضان با محکوم کردن این رویداد، خواهان پایان بدرفتاری امریکایی‌ها با مهاجران افغان شده‌اند.
بی‌مهری‌های دوامدار ایالات متحده
رویداد جمال ولی، نخستین حادثه در برابر افغان‌های همکار امریکا نیست، بل این بی‌مهری با آغاز مهاجرت افغان‌ها به ایالات متحده با سرنوشت متحدان افغان این کشور عجین شده است.
در دهم ثور ۱۴۰۴ «عبدالرحمان وزیری»، نظامی سابق و همکاری نیروهای امریکایی در شهر هیوستون ایالت تگزاس به ضرب گلوله جان باخت.
در هشتم حمل ۱۴۰۴ نیز «عبدل نیازی»، مترجم سابق نیروهای امریکایی در افغانستان در دفتر کارش در جنوب غربی شهر هیوستون با ضرب چاقو به قتل رسید.
در ماه حوت سال ۱۴۰۳ نیز یک افسر سابق استخبارات حکومت پیشین که حدود ۱۳ سال با نیروهای امریکایی کار کرده بود، در نتیجه سیاست‌های سخت‌گیرانه مهاجرتی جدید امریکا بازداشت شد.
چرا امریکا با متحدان خود بی‌مهری می‌کند؟
پاسخ به این پرسش در اصل بسیار دشوار به نظر می‌رسد، اما در ظاهر دیده می‌شود که امریکا به دلایل سیاسی، استراتژیک و داخلی با متحدان افغان خود بی‌مهری نشان می‌دهد. پس از خروج نیروهای این کشور از افغانستان، اولویت واشنگتن به مسایل داخلی و رقابت‌های جهانی (چین و روسیه) معطوف شد، تعهدات به همکاران افغان به ویژه در زمینه اسکان پناهندگان و پشتی‌بانی از آنان، زیر شعاع فشارهای سیاسی داخلی و محدودیت‌های بودجه‌ای قرار گرفت. همچنان شماری از مقام‌های امریکایی به این باور اند که ادامه پشتی‌بانی گسترده ممکن پیامدهای امنیتی یا سیاسی منفی در پی داشته باشد.
شرم‌ساری امریکا در افغانستان
در پایان، این‌گونه می‌توان گفت افغان‌های همکار امریکا در زمان حضور این کشور در افغانستان با پذیرش خطرات زیادی در کنار نیروهای امریکایی قرار گرفتند، اما حالا شماری از آنان در کشورهای همسایه در بی‌سرنوشتی به سر می‌برند و با عالمی از مشکلات چشم به راه رفتن به ایالات متحده اند، در سویی دیگر آنانِ که به امریکا نیز رسیده‌اند با بی‌مهری و بی‌عدالتی‌های گسترده روبه رو اند.
گفتنی است که نیروهای امریکایی با متحدان خود بیست سال تمام در جغرافیای افغانستان جنگیدند، بیش از دو تریلیون دالر هزینه پرداختند و هزاران انسان نظامی و غیرنظامی را کشتند، اما در آخر روز در ۳۱ اگست ۲۰۲۱ بدون هیچ دستاوردی از افغانستان بیرون شدند.