محمدرضا بهرامی، مدیرکل آسیای جنوبی وزارت خارجه ایران، در حاشیه نشست «فارمت مسکو در باره افغانستان»، با اشاره به تجربه حضور نظامیان خارجی در افغانستان، آن را عاملی مهم در تشدید افراطگرایی و بیثباتی منطقه خواند. اقای بهرامی اظهار کرد که این حضور نه تنها امنیت مردم افغانستان را تهدید کرده بود، بلکه موجب ایجاد چالشها و تهدیدات امنیتی برای کشورهای همسایه نیز شده بود.
مدیرکل آسیای جنوبی وزارت خارجه ایران تصریح کرد: «حضور نظامی خارجی در افغانستان به تقویت گروههای افراطی انجامید. این حضور عاملی برای بیثباتی، تقویت افراطیگری، ایجاد تهدیدهای امنیتی برای کشورهای منطقه و ایجاد دشواریها برای مردم افغانستان و کشورهای همسایه بود.»
میاگل وثیق، آگاه مسایل سیاسی به خبرگزاری آفاق گفت: «در نشست فارمت مسکو چند موضوع کلیدی مطرح شد: نگرانیها درباره حضور نظامی امریکا و دیگر کشورها در افغانستان، ضرورت تشکیل حکومت همهشمول و اهمیت همکاری مشترک کشورهای منطقه. همچنین فعالیتهای داعش و ایجاد مراکز آموزشی آنها در برخی کشورهای منطقه مورد توجه قرار گرفت. این مسائل میتواند به تقویت ثبات و حاکمیت افغانستان کمک کند، اگرچه هنوز نتایج عملی گستردهای حاصل نشده است.»
همزمان، یوئه شیائویونگ، نماینده ویژه چین برای افغانستان، در حاشیه این نشست گفت که امیر خان متقی سند پایانی نشست «فارمت مسکو» را بهطور رسمی امضا کرد و حضور امارت اسلامی بهعنوان عضو کامل در این ساختار ثبت شد. وی همچنین، تأکید کرد که امارت اسلامی اکنون کنترل و مدیریت مؤثری بر کشور دارد و کشورهای منطقه و همسایه نیز به تدریج این واقعیت را میپذیرند.
نماینده ویژه چین در امور افغانستان تصریح کرد: «کشورهای منطقهای و همسایه، به درجات مختلف، همگی در حال حرکت به سوی پذیرش این واقعیت هستند که حکومت فعلی افغانستان در حال حاضر قادر به کنترل مؤثر و اداره کشور است.»
عمر صمد، سفیر پیشین افغانستان در فرانسه و کانادا نیز به آفاق گفت: «این حضور، در نشست فارمت مسکو بهعنوان نمایندگی رسمی حکومتی از سوی فدراسیون روسیه بهرسمیت شناخته میشود که خود موضوعی تازه است و بدون شک بر روابط دوجانبه و همچنین بر تعاملات چندجانبه منطقهای تأثیرگذار خواهد بود.»
همچنین، آگاهان روابط بینالملل معتقد اند که شرکت امیرخان متقی وزیر خارجه امارت اسلامی، در نشست فارمت مسکو زمینه را برای بیان شفاف موضع افغانستان و اصلاح برداشتهای نادرست فراهم کرده و میتواند روابط دیپلماتیک و همکاریهای منطقهای را تقویت کند.
بلال فاطمی، آگاه روابط بینالملل به خبرگزاری آفاق گفت: «قبلا در این فارمت، اغلب تصمیمات درباره افغانستان بدون مشارکت هیأت افغانستان اتخاذ میشد. در آنزمان، پاکستان افغانستان را بهعنوان کشوری بیثبات، تهدیدی برای منطقه و منبع تروریسم و داعش معرفی میکرد. حالا با اشتراک وزیر خارجه امارت اسلامی در این نشست، فضایی ایجاد شده که میتواند دیدگاهها و نگرانیهای خود را به شکل مستقیم و شفاف بیان و بر اساس واقعیتهای میدانی درباره افغانستان بحث و تبادل نظر کنند.»
گفتنی است که روز گذشته، مسکو هفتمین نشست مشورتی «فرمت مسکو درباره افغانستان» را برگزار کرد که امیرخان متقی، وزیر خارجه امارت اسلامی، برای نخستین بار پس از چهار سال در آن به گونه رسمی شرکت کرد.
بیانیهی پایانی این نشست بر حمایت از افغانستان بهعنوان حکومتی مستقل و صلحآمیز، تقویت همکاریهای اقتصادی و منطقهای، ادامه کمکهای بشردوستانه بدون سیاسیسازی و مقابله با هراسافگنی تأکید کرد و استقرار زیرساختهای نظامی خارجی در افغانستان و همسایگی آن را غیرقابل قبول خواند.
