خبرگزاری آفاق؛ کابل: پس از سقوط جمهوریت و تسلط دوباره امارت اسلامی، موقف کشورهای منطقه و جهان با افغانستان دگرگون شد، آنان در مواجهه با امارت اسلامی، دو رویکرد را در پیش گرفتند، شماری فشار از طریق تحریمها و انزوا را ترجیح دادند و برخی دیگر، سیاست تعامل سازنده را مناسب دانستند. اظهارات اخیر مقامهای بینالمللی نشان میدهد که گرایش فزایندهای به سمت تعامل وجود دارد، زیرا تحریمهای طولانیمدت نه تنها نتیجه مطلوب نداده، بلکه افغانستان را به سمت خودکفایی منطقهای نیز سوق داده است. احمدخان اندر، تحلیلگر مسایل سیاسی به خبرگزاری آفاق گفت: «افغانستان از یک جنگ طولانی و خانمانسوز رهایی پیدا کرده، حالا با حاکمیت امارت اسلامی امنیت برقرار شده که نهتنها به نفع کشور ما، بلکه این وضعیت به فایده کشورهای همسایه، منطقه و جهان نیز است. با توجه به آنچه گفته شد، کشورها باید سیاست فشار و زور را کنار بگذارند و از راه تعامل پیش بیایند.»
موضع روسیه: ناکارآمدی تحریمها
واسیلی نبنزیا، نماینده دایم روسیه در شورای امنیت سازمان ملل، به روز (چهارشنبه، ۱۸ قوس) تأکید کرد که ادامه تحریمها نتیجهبخش نبوده و امارت اسلامی علیرغم فشارهای خارجی، در مسیر تقویت همکاریهای منطقهای و دستیابی به خودکفایی گام برداشته است. وی خواستار رویکرد واقعبینانه و تعامل مبتنی بر اعتماد به جای سیاستهای تنبیهی شده است. این موضع نشاندهنده درک این واقعیت است که انزوا نمیتواند تغییرات پایدار ایجاد کند. ادریس محمدی زازی، استاد دانشگاه و کارشناس مسایل سیاسی در گفتوگو با خبرگزاری آفاق گفت: «جامعه جهانی باید به این باور رسیده باشد که حکومت افغانستان زیر هیچ نوع فشار تن نمیدهد؛ بیست سال اخیر سند خوبی است که تجربه شد، اما نتیجه آن ضرب صفر بود. کشورهای جهان اگر میخواهند که با افغانها به نتیجه برسند باید راه تعامل و گفتوگو را برگزینند. آنان بدانند که هر نوع فشار، چه مستقیم و یا غیرمستقیم، تاثیر آن تنها بالای مردم عام است.»
دیدگاه سازمان ملل: ساخت پلهای تعامل
جورجیوت گانیون، سرپرست یوناما نیز در نشست روز چهارشنبه بر ادامه ساخت پلهای تعامل با حمایت شورای امنیت تأکید کرد و چشماندازی ترسیم نمود که افغانستان در صلح باشد، مجدداً در جامعه جهانی ادغام شود و حقوق انسانی همه افغانها، به ویژه زنان و دختران، محترم شمرده شود. این رویکرد نشان میدهد که تعامل میتواند راهی برای پیشرفت تدریجی در مسایل حقوق بشری و ادغام منطقهای باشد.
حمایت منطقهای: نمونه ازبیکستان و ترکمنستان
شوکت میرضیایف، رییسجمهور ازبیکستان، در مجمع بینالمللی اعتماد و صلح عشقآباد، به روز (جمعه، ۲۱ قوس) از توسعه صلحآمیز افغانستان حمایت کرد و بر مشارکت این کشور در فرآیندهای اقتصادی منطقهای و تقویت ارتباطات زیرساختی تأکید نمود. کشورهای همسایه مانند ترکمنستان، چین و ایران نیز سیاست تعامل را پیش گرفتهاند و آن را واقعیتی اجتنابناپذیر میدانند. این کشورها با افزایش تجارت و پروژههای مشترک، نشان دادهاند که تعامل میتواند ثبات منطقهای را تقویت کند.
تعامل در روابط بینالملل: الگویی کارساز
تاریخ روابط بینالملل نشان میدهد که سیاست تعامل اغلب مؤثرتر از فشار بوده است. برای مثال، توافق ۱۹۹۴ با کوریای شمالی از طریق دیپلماسی و مشوقها، پیشرفتهایی در کنترل برنامه هستهای ایجاد کرد، در حالی که تحریمهای یکجانبه اغلب ناکام ماندهاند. همچنین، تعامل منطقهای با کشورها مانند ایران و کشورهای خلیج فارس، در کاهش تنشها و حل مسایل امنیتی موفقتر عمل کرده است. در مقابل، تحریمهای طولانیمدت علیه برخی کشورها، منجر به تقویت مقاومت داخلی و جستجوی شرکای جایگزین شده، بدون دستیابی به تغییرات اساسی.
جمعبندی
در پایان اینگونه میتوان گفت که سیاست فشار و تحریمها نه تنها در افغانستان نتیجه نداده، بلکه حکومت فعلی را به سمت خوداتکایی و همکاریهای منطقهای سوق داده و مردم عادی را بیشتر رنجانده است. در مقابل، سیاست تعامل مبتنی بر اعتماد و مشوقهای اقتصادی-سیاسی، بهترین و کارسازترین روش برای حل چالشهای جهانی و منطقهای مرتبط با افغانستان است. این رویکرد نه تنها ثبات را تقویت میکند، بلکه امکان پیشرفت تدریجی در حقوق بشر و ادغام بینالمللی را فراهم میآورد. واپسین حرف هم اینکه جامعه جهانی باید از تجربیات موفق تعامل درس بگیرد و به سمت دیپلماسی واقعبینانه حرکت کند.