خبرگزاری آفاق؛ کابل: در کنار رویدادهای سیاسی، امنیتی و اقتصادی، سال ۲۰۲۵ میلادی برای افغانستان، سالی همراه با فرصتها و چالشهای اجتماعی بود؛ سالی که از محدودیتهای آموزشی و بازگشت گسترده مهاجران تا مسایل گردشگری، رویدادهای طبیعی و تلاشهای بازسازی را دربر گرفت. در این سال، محدودیت آموزش دختران بالاتر از صنف ششم برای چهارمین سال متوالی ادامه یافت، اما در مقابل، تمرکز حکومت بر آموزش دینی در سراسر کشور افزایش یافت و هزاران دختر و پسر به فراگیری دروس دینی مشغول شدند. بر اساس آمار وزارت معارف، از آغاز سال تاکنون، ۲۳۸ باب مکتب و مدرسه در ۱۹ ولایت، به شمول کابل، با هزینه ۲.۵ میلیارد افغانی از بودجه عادی حکومت، کمک نهادهای مددرسان و همکاریهای مردمی احداث شده است. همچنین به گفته منصور احمد حمزه، سخنگوی وزارت معارف، در ۳۱ ولایت از جمله کابل، ۹۷۰ باب مکتب با هزینه حدود ۲۷۰ میلیون و ۷۴۶ هزار افغانی از بودجه عادی حکومت، کمک نهادهای مددرسان و همکاریهای مردمی ترمیم و نوسازی شدهاند.
وضعیت مهاجران
در سال ۲۰۲۵ افغانستان شاهد بازگشت گسترده مهاجران بود؛ بر اساس گزارش تازه کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل، در این سال، نزدیک به ۲.۸ میلیون افغان از ایران و پاکستان به کشور بازگشته اند. اما سخنگوی وزارت مهاجران و عودتکنندگان به خبرگزاری آفاق گفت که از آغاز سال ۲۰۲۵ میلادی تاکنون، از کشورهای پاکستان، ایران و ترکیه یک میلیون و ۸۲۱ هزار و ۱۰۷ تن که ۳۹۲ هزار و ۷۲۰ خانواده را تشکیل میدهند، به کشور بازگشته اند. به گفته وزارت مهاجران از این میان، ۱۷۹ هزار و ۲۱۷ خانواده از پاکستان، ۲۱۳ هزار و ۲۲۱ خانواده از ایران و ۲۸۲ خانواده از ترکیه به افغانستان بازگشته اند. بر اساس گزارش این وزارت، در میان بازگشت کنندگان یک میلیون و ۲۴۵ هزار و ۸۴۲ تن آنان مجرد بودهاند.
وضعیت گردشگری
در کنار چالشهای مهاجرتی، در این سال، صنعت گردشگری با تأمین امنیت در کشور، رشد کرده و هزاران بازدیدکننده، عمدتاً گردشگران خارجی، از مکانهای تاریخی و جاذبههای طبیعی افغانستان دیدن کردهاند. بر اساس آخرین آمار وزارت اطلاعات و فرهنگ، در سال جاری حدود ده هزار گردشگر خارجی از مناظر طبیعی و تاریخی ولایتهای نورستان، بامیان، کنر، ننگرهار، پروان، کاپیسا، بدخشان، تخار، هرات، غزنی، قندهار و کابل بازدید کردهاند. این وزارت برای رفاه گردشگران، در مناطق پربازدید شش هوتل جهت بودوباش احداث کرده است. به گفته خبیب غفران، سخنگوی وزارت اطلاعات و فرهنگ، از آغاز حاکمیت دوباره امارت اسلامی تاکنون، شمار گردشگران خارجی در افغانستان پنج برابر افزایش یافته است. همزمان با این، شماری از شهروندان افغانستان هم به بیرون از کشور سفرهایی داشته اند. بر اساس گزارش اداره ملی آمار ازبیکستان، در ده ماه نخست سال ۲۰۲۵ میلادی، شهروندان افغانستان بیشترین سفرهای تجاری را به این کشور داشته اند. طبق این آمار، از جنوری تا اکتبر، نزدیک به ۳۳۹ هزار و ۵۸۵ شهروند افغانستان به منظور تجارت و فعالیتهای اقتصادی وارد ازبیکستان شدهاند؛ رقمی که افغانستان را در صدر فهرست کشورهای خارجی از نظر شمار سفرهای تجاری قرار میدهد.
رویدادهای طبیعی
افغانستان در سال ۲۰۲۵ با خشکسالیهای مکرر و بلایای طبیعی از جمله سیلابها و زلزلهها روبهرو بود؛ رویدادهایی که میلیونها نفر را تحت تأثیر قرار داد. این پدیدههای اقلیمی، تولیدات کشاورزی را تهدید کرد، صدها خانواده را بیخانمان ساخت و هزاران تن را نیازمند کمکهای فوری انسانی نمود. اداره ملی آمادگی مبارزه با حوادث امارت اسلامی به خبرگزاری آفاق گفت که در سال جاری، در پی رویدادهای طبیعی و غیرطبیعی، ۲ هزار و ۹۶۱ تن جانباخته و ۷ هزار و ۱۸۳ تن زخمی شدهاند. به گفته حافظ محمد یوسف حماد، سخنگوی این اداره، در میان جانباختگان ۱ هزار و ۴۹۷ مرد، ۱ هزار و ۵۶۶ زن و ۹۳۸ کودک شاملاند. او افزود که در این رویدادها هزاران مسجد، مکتب، کلینیک، پلچک، کانال، چاه و کاریز تخریب شدهاند و بیش از ۵۸۰ کیلومتر سرک و ۱۸۰ هزار و ۳۰۰ جریب زمین زراعتی و باغ نیز آسیب دیدهاند.
جمعبندی
در پایان اینگونه میتوان گفت که سال ۲۰۲۵ در حالی به پایان رسید که افغانستان در کنار دستاوردها هنوزهم با چالشهایی در زمینه مهاجران بازگشتی، فقر، تاثیرات اقلیمی روبهرو است. بر اساس برآوردهای بینالمللی با وجود رشد اقتصادی و پیشرفت در زیرساختها و گردشگری در افغانستان، میلیونها نفر همچنان به حمایتهای بینالمللی نیازمند اند.