بحران انسانی در غزه
از بامداد روز سهشنبه، غزه شاهد یکی از شدیدترین تهاجمهای اسرائیل بود. ارتش اسرائیل آغاز عملیات گسترده زمینی را تأیید کرده که همزمان با بمباران بیوقفه هوایی و آتش سنگین توپخانه صورت گرفت. تانکهای اسرائیلی به مناطق پرجمعیت پیشروی کردهاند، در حالی که صدها هزار غیرنظامی همچنان در شهر حضور دارند. طبق اعلام ارتش اسرائیل، حدود ۳۰۰ هزار نفر از شهر فرار کردهاند، اما نزدیک به ۷۰۰ هزار نفر هنوز در محاصره و تحت بمباران هستند. وزیر دفاع اسرائیل، اسرائیل کاتز، در واکنش به این حملات گفت: «غزه در حال سوختن است… ما تا زمان تکمیل مأموریت عقب نخواهیم نشست.»
واکنش حماس و فلسطینیها
جنبش حماس در بیانیهای این حملات را «جنایتی فراتر از تمامی عرفها و قوانین بینالمللی» توصیف کرد و دولت امریکا را شریک اصلی این تجاوز دانست. وزارت خارجه فلسطین خواستار مداخله فوری بینالمللی برای حفاظت از غیرنظامیان شد و اقدامات اسرائیل را «هدفگیری عمدی غیرنظامیان و تبدیل غزه به گورستان دستهجمعی» خواند. آمارهای جدید نشان میدهد که در ۲۴ ساعت گذشته حداقل ۵۹ نفر کشته شده و تعداد کل قربانیان از آغاز جنگ به ۶۴ هزار ۹۶۴ نفر رسیده است.
محکومیت جهانی و واکنش نهادهای بینالمللی
دبیرکل سازمان ملل، آنتونیو گوترش، وضعیت غزه را «وحشتناک» توصیف کرده و تهاجم زمینی اسرائیل را از لحاظ اخلاقی، سیاسی و حقوقی غیرقابل قبول دانست. رهبران اروپایی، از جمله کایا کالاس مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و ایوت کوپر وزیر خارجه بریتانیا، هشدار دادند که حمله زمینی اسرائیل باعث مرگ، ویرانی و آوارگی بیشتر خواهد شد. فولکر تورک، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، تأکید کرد که این قتلعام باید متوقف شود و تمامی دنیا خواهان پایان این وضعیت است. گزارش کمیسیون تحقیق سازمان ملل نیز اسرائیل را به نسلکشی در غزه متهم کرده است.
نقش امریکا در تداوم جنگ
امریکا بهعنوان اصلیترین متحد اسرائیل، نقش محوری در تداوم این حملات ایفا میکند. از یکسو، حمایتهای سیاسی و دیپلماتیک امریکا در شورای امنیت مانع صدور قطعنامههای الزامآور علیه اسرائیل شده است. از سوی دیگر، کمکهای مالی و تسلیحاتی گسترده واشنگتن به تلآویو، بستر مادی و لجستیکی ادامه جنگ را فراهم آورده است. به همین دلیل، بسیاری از تحلیلگران جهانی معتقدند که امریکا شریک مستقیم در جنایات جنگی و نسلکشی جاری در غزه است.
چنددستگی در میان کشورهای اسلامی
در حالی که برخی کشورهای اسلامی از جمله ترکیه، ایران، قطر، پاکستان و افغانستان، موضعی تند علیه اسرائیل اتخاذ کرده و آن را به نسلکشی متهم کردهاند، شماری از دولتهای عربی دیگر، بهویژه آنهایی که روابط دیپلماتیک یا اقتصادی با اسرائیل دارند، واکنش محتاطانهتری نشان دادهاند. حتی برخی از این کشورها از محکومیت صریح اسرائیل خودداری کردهاند و صرفاً بر ضرورت آتشبس و کمکهای بشردوستانه تأکید کردهاند. این چنددستگی در مواضع کشورهای اسلامی باعث شده تا نتوانند بهعنوان یک جبهه متحد در برابر اسرائیل و حامیان غربی آن عمل کنند.
تحلیلگران: اسرائیل در پی نسلکشی و پاکسازی قومیست
بسیاری از اندیشمندان و منتقدان برجسته بینالمللی، تهاجم اسرائیل به غزه را در چارچوب سیاستهای سلطهگرانه و استعماری غرب تحلیل میکنند. نوام چامسکی، فیلسوف و متفکر سیاسی امریکایی، همواره تأکید کرده است که اسرائیل بدون حمایتهای بیقید و شرط امریکا نمیتوانست چنین سطحی از خشونت و نقض حقوق بشر را ادامه دهد. او در تحلیلهای اخیر خود این جنگ را نه صرفاً یک درگیری نظامی، بلکه بخشی از پروژه تاریخی «پاکسازی قومی» و «کنترل منطقهای» توصیف کرده است.
شماری دیگر از تحلیلگران بینالمللی نیز حملات اسرائیل را نقض آشکار حقوق بینالملل و نمونهای از «جنگ نامشروع علیه غیرنظامیان» دانسته است. به گفته آنها، این حملات نه برای نابودی حماس بلکه برای ایجاد رعب و آوارگی گسترده و تغییر بافت جمعیتی غزه انجام میشود.
پیامدها و چشمانداز آینده
با ادامه تهاجم زمینی و بمبارانهای هوایی، دهها هزار فلسطینی آواره شدهاند و بخشهای اضطراری بیمارستانها با ازدحام شدید و کمبود دارو مواجهاند. این بحران انسانی همزمان با فشارهای بینالمللی، درخواست مداخله فوری و محکومیت گسترده جهان، چشمانداز صلح در کوتاهمدت را بسیار تاریک کرده است. نهادهای حقوق بشری و گزارشهای سازمان ملل هشدار دادهاند که تداوم تهاجمهای اسرائیل میتواند باعث تشدید نسلکشی، ویرانی گسترده و بحران انسانی شدیدتر شود.
از دیدگاه کارشناسان مستقل، تهاجم اسرائیل به غزه بیش از آنکه یک عملیات نظامی محدود باشد، بخشی از راهبرد کلان «پاکسازی قومی» و اعمال سلطه بر فلسطینیها است؛ راهبردی که بدون پشتیبانی همهجانبه امریکا غیرممکن بود. این حمایتها اسرائیل را در برابر محکومیتهای جهانی مصون کرده و عملاً آن را در جایگاه مصون از پاسخگویی قرار داده است. در عین حال، شکاف و چنددستگی میان کشورهای اسلامی، که برخی در کنار مقاومت فلسطین ایستاده و برخی دیگر روابط خود با تلآویو را حفظ میکنند، موجب تضعیف وزن سیاسی و دیپلماتیک جهان اسلام در این بحران شده است. بدین ترتیب، نهتنها بحران انسانی غزه ادامه یافته بلکه چشمانداز یک موضعگیری قاطع و مؤثر جهانی برای توقف جنگ همچنان دور از دسترس به نظر میرسد.