خبرگزاری آفاق؛ کابل: تسلط دوباره امارت اسلامی بر افغانستان در اگست ۲۰۲۱، فصل تازه‌ای در سیاست خارجی کشور گشود و کابل را به سوی بازسازی روابط منطقه‌ای برای تحقق ثبات سیاسی و توسعه اقتصادی سوق داد. در این راستا، در چهار سال گذشته، امارت اسلامی تلاش‌های گسترده‌ای برای تقویت تعاملات دیپلماتیک با کشورهای همسایه و منطقه آغاز کرد؛ هم‌زمان، فشارهای سیاسی و دیپلماتیک غرب، به ویژه ایالات متحده، از طریق ابزارهایی مانند تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل، موانع جدی در برابر این تلاش‌ها ایجاد کرده است. دو نمونه اخیر از سفرهای نافرجام امیرخان متقی، وزیر خارجه امارت اسلامی به پاکستان و هند، به وضوح نشان‌دهنده این مداخلات است. این یادداشت به تحلیل این دو رویداد، نقش فشارهای غرب در ناکامی آن‌ها، دیدگاه کارشناسان سیاسی و پیامدهای این رویکرد بر آینده روابط منطقه‌ای افغانستان می‌پردازد.
سفر نافرجام متقی به پاکستان
به تاریخ ۴ اگست، ۲۰۲۵ میلادی، امیرخان متقی، وزیر امور خارجه امارت اسلامی قرار بود به دعوت رسمی دولت پاکستان به اسلام‌آباد برود. این سفر با هدف گفت‌وگوهای جامع در مورد مسایل کلیدی مانند امنیت، تجارت، ترانزیت و مهاجرین برنامه‌ریزی شده بود؛ اما این سفر به دلیل عدم صدور معافیت سفر از سوی شورای امنیت سازمان ملل لغو شد. منابع دیپلماتیک تایید کردند که ایالات متحده به عنوان یکی از اعضای دایم شورای امنیت، ابتدا صدور این معافیت را به تاخیر انداخت و سپس آنرا به طور کامل مسدود کرد، که این اقدام نشان‌دهنده دخالت هدف‌مند واشنگتن در محدودسازی روابط دیپلماتیک کابل با همسایگانش است. عبدالصادق حمیدزوی، آگاه مسایل سیاسی با محکوم کردن این اقدام امریکا، تاکید می‌کند که ممانعت از سفر وزیر خارجه امارت اسلامی به پاکستان، نشان می‌دهد که ایالات متحده همچنان در پی منزوی ساختن افغانستان است که این خود خلاف اصول و قوانین بین‌المللی است. او تصریح می‌کند: «نگاه تبعیض‌آمیز امریکا نسبت به حاکمیت سیاسی فعلی افغانستان نشان‌دهنده نیت شوم این کشور در قبال مردم افغانستان است و این به معنای آنست که ایالات متحده همچنان با مردم افغانستان دشمنی می‌کند.»
سفر احتمالی متقی به هند
به طور مشابه، قرار بود امیرخان متقی، در هفته جاری به دعوت رسمی دولت هند به دهلی‌نو سفر کند. این سفر با هدف تقویت روابط دیپلماتیک، گسترش تجارت دوجانبه و جلب کمک‌های بشردوستانه هند برای رفع نیازهای فوری مردم افغانستان طراحی شده بود. هند که در گذشته یکی از حامیان کلیدی بازسازی افغانستان بوده، اخیراً نشانه‌هایی از تمایل به تعامل با امارت اسلامی نیز نشان داده است. برخی رسانه‌های هندی گزارش داده‌اند که هند برای سفر رسمی امیرخان متقی وزیر خارجه امارت اسلامی به دهلی‌نو، به دنبال معافیت سفر از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد است. اما منابع دیپلماتیک گزارش دادند که ایالات متحده امریکا بازهم با این سفر مخالفت کرده و فشار آورده تا برای وزیر خارجه امارت اسلامی معافیت سفر داده نشود. کارشناسان حوزه سیاست تاکید می‌کنند که این اقدام واشنگتن بار دیگر نقش مخرب غرب را در جلوگیری از تعاملات رسمی کشورهای منطقه با کابل برجسته می‌کند.
سیاست‌های خصمانه غرب
دو رویداد بالا بخشی از الگوی گسترده‌تر است که در آن غرب، به ویژه ایالات متحده امریکا از ابزارهای دیپلماتیک و تحریم‌های شورای امنیت برای محدودسازی روابط کشورهای منطقه با امارت اسلامی استفاده می‌کند. این فشارها ریشه در ملاحظات سیاسی و ژئوپلیتیکی دارد، واشنگتن و متحدانش با حفظ تحریم‌ها و ایجاد موانع دیپلماتیک، به دنبال اعمال فشار بر امارت اسلامی برای پذیرش خواسته‌های‌شان اند. کارشناسان حوزه سیاست به این باور اند که این سیاست ایالات متحده کارساز نیست و در نهایت کشورهای منطقه و مخالف امریکا، مانند ایران، روسیه، چین و غیره با امارت اسلامی تعامل رسمی شکل خواهند داد و سیاست‌های انزواگرایانه غرب خنثا خواهد شد. این کارشناسان استدلال می‌کنند که منافع استراتژیک و اقتصادی کشورهای منطقه، از جمله نیاز به ثبات مرزی، توسعه تجارت و مدیریت بحران مهاجرت، آنان را به سوی همکاری با کابل سوق خواهند داد، صرف‌نظر از فشارهای غرب.
پیامدهای این دو رویداد
آگاهان مسایل سیاسی به این باور اند که پیامدهای این رویکرد برای افغانستان و منطقه قابل توجه است. انزوای دیپلماتیک کابل، فرصت‌های همکاری منطقه‌ای در زمینه‌هایی مانند تجارت، ترانزیت و امنیت را محدود کرده و خطر تشدید بحران‌های انسانی، از جمله فقر و مهاجرت را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، این سیاست‌ها به بی‌اعتمادی کشورهای منطقه نسبت به غرب منجر شده و آن‌ها را به سوی جست‌وجوی مسیرهای جایگزین برای همکاری، مانند ابتکارات تحت رهبری روسیه و چین سوق داده است.
جمع‌بندی
در پایان این‌گونه می‌توان گفت که لغو سفرهای امیرخان متقی، وزیر خارجه امارت اسلامی به پاکستان و هند، نمونه‌های روشنی از تلاش‌های هدف‌مند غرب، به ویژه ایالات متحده، برای جلوگیری از تعاملات دیپلماتیک امارت اسلامی با کشورهای منطقه است. این فشارها که از طریق ابزارهایی مانند تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل اعمال می‌شوند، فرصت‌های همکاری برای ایجاد ثبات و توسعه اقتصادی در افغانستان و منطقه را به خطر می‌اندازد. کارشناسان حوزه سیاست تاکید می‌کنند که سیاست‌های انزواگرایانه غرب در بلندمدت ناکام خواهند ماند، زیرا کشورهای منطقه به دلیل منافع مشترک خود، ناگزیر به سوی تعامل رسمی با امارت اسلامی حرکت خواهند کرد. ادامه این رویکرد غرب، خطر انزوای مردم افغانستان، تشدید بحران‌های انسانی و بی‌ثباتی منطقه‌ای را در پی دارد. برای دستیابی به ثبات پایدار، لازم است غرب سیاست‌های خود را بازنگری کرده و به کشورهای منطقه اجازه دهد تا آنان با کابل همکاری کنند. در غیر این صورت، این فشارها، نه‌تنها به زیان افغانستان، بلکه به ضرر کل منطقه و حتا نفوذ بلندمدت غرب در آسیای جنوبی نیز تمام خواهد شد.