براساس گزارش خبرگزاری ملی ازبکستان، دوحه، نشست سالانه فورم دوحه به پایان رسید – پلتفرم جهانی پیشرو برای بحث در مورد روندهای بین المللی، ابتکارات دیپلماتیک و استراتژی های توسعه پایدار. از زمان تأسیس در سال 2002، این فورم به فضایی تبدیل شده است که رهبران جهانی، نمایندگان سازمان های بین المللی، مراکز تحلیلی و جامعه دانشگاهی را گرد هم می آورد. در سال 2025، این رویداد تحت عنوان «عدالت در عمل: از وعده ها تا پیشرفت» برگزار شد و حدود هشت هزار شرکت کننده از 150 کشور جهان در آن حضور داشتند.
تمرکز اصلی این فورم بر مسائل صلح سازی، پیوستگی منطقه ای و توسعه پایدار بود. در این بحث جهانی، جلسه ویژه ای به گفتگوی ترمذ اختصاص یافت – ابتکاری که توسط ازبکستان مطرح شده و به دنبال شکل دهی به معماری جدید پیوستگی میان آسیای مرکزی و آسیای جنوبی از طریق مشارکت فعال افغانستان است. این جلسه توسط موسسه تحقیقات استراتژیک و بین منطقه ای رئیس جمهوری ازبکستان (ISMI) به همراه مرکز تحقیقات بینالمللی و منطقه ای شعبه دانشگاه جورج تاون در قطر برگزار شد.
شرکت کنندگان در این بحث ها شامل مسئول موسسه تحقیقات استراتژیک و بین منطقه ای رئیس جمهوری ، الدار آریپوف، نماینده ویژه رئیس جمهوری ازبکستان در امور افغانستان، غصمتالله ایرگاشف، مدیر مرکز تحقیقات استراتژیک وزارت امور خارجه افغانستان، عبدالحی قانت، نماینده ویژه وزیر امور خارجه قطر، فیصل عبدالله آل حنزاب، و همچنین استاد تاریخ دانشگاه جورج تاون قطر، ولید زیاد بودند. این بحث توسط مدیر مرکز تحقیقات بینالمللی و منطقه ای، زهرا بابر، هدایت شد.
در سخنرانی خود، مسئول موسسه تحقیقات استراتژیک و بین منطقه ای رئیس جمهوری ازبکستان ، آریپوف تأکید کرد که برگزاری این رویداد در چنین پلتفرم معتبر جهانی، به عنوان نشانه ای از رشد نقش ازبکستان به عنوان یک آغازگر و محرک فرآیندهای فرامنطقه ای در نظر گرفته می شود. او اشاره کرد که توجه به گفتگوی ترمذ از سوی جامعه بین المللی نشان دهنده این است که بدون مشارکت سازنده افغانستان، نمی توان معماری پایداری برای صلح، امنیت و توسعه اقتصادی در آسیای مرکزی و جنوبی شکل داد.
آریپوف از برگزارکنندگان فورم تشکر کرد و به ویژه نقش قطر را که در سال های اخیر به یکی از واسطه های کلیدی در دیپلماسی افغانستان تبدیل شده، مورد توجه قرار داد. او گفت که پلتفرم قطری شرایط منحصر به فردی را برای گفتگوی غیرسیاسی، حرفه ای و باز فراهم کرده است. در مورد ماهیت این ابتکار، مسئول موسسه گفت که گفتگوی ترمذ نه تنها یک پلتفرم کارشناسی، بلکه یک مفهوم استراتژیک است که فلسفه جدیدی را در مشارکت بین المللی در افغانستان شکل می دهد. او بیان کرد که اساس این فلسفه بر اساس رویکرد کلیدی سیاست خارجی رئیس جمهور ازبکستان، شوکت میرضیایف استوار است: ثبات از طریق توسعه، پیوستگی و همکاری به دست می آید نه از طریق فشار و انزوا. گفتگوی ترمذ بر این باور استوار است که صلح در جایی تقویت می شود که فرصت های شغلی، کریدورهای ترانزیت، امکانات آموزشی، مسیرهای بشردوستانه و انگیزه های اقتصادی بلندمدت ایجاد شوند.
آرپوف بیان کرد که ازبکستان در سال های اخیر سهم مهمی در تغییر دستور کار بین المللی افغانستان داشته و بر راه حل های عملی و اقتصادی تمرکز کرده است. ابتکارات ازبکستان – از ایجاد مرکز تجاری بین المللی «آیریتوم» تا راه اندازی هاب بشردوستی سازمان ملل و برنامه های آموزشی – اثربخشی رویکرد عملی مبتنی بر مسئولیت منطقه ای را نشان داده است. او اظهار داشت: «این امر منجر به درک مشترک شد که توسعه افغانستان عامل کلیدی برای امنیت و رشد پایدار در کل منطقه آسیای مرکزی – آسیای جنوبی است.»
مسئول موسسه تحقیقات استراتژیک و بین منطقه ای رئیس جمهوری ازبکستان همچنین به انتخاب ترمذ به عنوان مرکز گفتگو اشاره کرد. او گفت که ترمذ یک تقاطع تاریخی تمدن ها، یک گره ترانزیت استراتژیک و یک پلتفرم مدرن برای همکاری اقتصادی است. آریپوف در سخنرانی خود همچنین هدف استراتژیک این ابتکار را ایجاد فضای وسیعی از پیوستگی «آسیای مرکزی – آسیای جنوبی» عنوان کرد که افغانستان نقش پیونددهنده طبیعی در آن ایفا می کند. او تأکید کرد که در شرایط بحران های جهانی و تجزیه جغرافیایی ژئوپلیتیکی، پیوستگی به عنوان منبع جدیدی از استقامت و نوعی «سرمایه گذاری در صلح» در نظر گرفته می شود. توسعه کریدورهای ترانزیتی منطقه ای، هماهنگ سازی فرآیندها، دیجیتالی سازی جریان های تجاری و هم افزایی پروژه های آموزشی و انرژی می تواند این منطقه را به یکی از فضاهای کلیدی رشد اوراسیا تبدیل کند.
آریپوف اعلام کرد که نشست بعدی گفتگوی ترمذ برای بهار سال آینده برنامه ریزی شده است و افزود که ازبکستان به تلاش های خود برای توسعه تعاملات دائمی کارشناسی و دیپلماتیک ادامه خواهد داد.
او همچنین گفت که گام بعدی راه اندازی یک مسیر کارشناسی تخصصی «افغانستان – آسیای مرکزی» است که امکان تبادل منظم دیدگاه ها بین متخصصان مربوطه را فراهم کرده و توصیه های عملی برای دستیابی سریع به نتایج مشخص خواهد داد.
در پایان، مدیر موسسه تحقیقات استراتژیک و بین منطقه ای رئیس جمهوری ازبکستان از تمام شرکای علاقه مند دعوت کرد تا به ترمذ بیایند و بخشی از گفتگوی ترمذ شوند و تأکید کرد که «امروزه این ابتکار تنها یک فرآیند نیست، بلکه یک دیدگاه استراتژیک برای جهانی است که بر اساس شفافیت، منافع مشترک و مسئولیت کشورهای منطقه نسبت به آینده مشترک خود بنا شده است.»
از سوی دیگر، طرف افغان تلاش های ازبکستان برای تأمین امنیت و ثبات بلندمدت در منطقه را بسیار ارزیابی کرد. به گفته عبدالحی قانت، مدیر مرکز تحقیقات استراتژیک وزارت امور خارجه افغانستان: «ازبکستان رویکرد سازنده و قابل پذیرش ترین را برای کابل ارائه داده است که بر اساس دیپلماسی اقتصادی و ارتباطات منطقه ای است، نه سیاسی سازی مسائل امنیتی». او افزود که این امر منجر به تقویت روابط تجاری، ترانزیتی و گسترش ارتباطات مردم شده است.
نماینده ویژه وزیر امور خارجه قطر، فیصل بن عبدالله آل حنزاب نیز از ابتکارات ازبکستان برای حفظ کانال های تعامل میان افغانستان و جامعه جهانی حمایت و بر اهمیت گفتگوی ترمذ تأکید کرد که به تقویت پیوستگی و ادغام بین منطقه ای کمک می کند. همچنین، پروفیسور دانشگاه جورج تاون، ولید زیاد، بر این نکته تأکید کرد که آسیای مرکزی و جنوبی به طور تاریخی یک فضای واحد از پیوستگی فرهنگی، اقتصادی و علمی بودند که افغانستان در مرکز آن قرار داشت. او همچنین گفت که سیاست منطقه ای سازنده رئیس جمهور ازبکستان فرصتی برای احیای این پیوستگی گمشده فراهم کرده است.