پس از درگیریهای شنبهشب (۱۹ میزان) میان نیروهای امارت اسلامی و نظامیان پاکستانی در امتداد خط فرضی دیورند، ذبیحالله مجاهد، سخنگوی امارت اسلامی، امروز در یک نشست خبری در کابل به خبرنگاران گفت که حملات گروه داعش در تهران و مسکو از مراکزی در منطقه خیبرپختونخوا در پاکستان برنامهریزی شده است. در این نشست آقای مجاهد تاکید کرد که پس از پاکسازی افغانستان از حضور داعش، این گروه مراکز جدیدی در پختونخوا ایجاد کرده و نیروهایی از کراچی و اسلامآباد برای آموزش به این مراکز اعزام شدهاند. مجاهد همچنین اظهار داشته که حملات داعش در افغانستان نیز از همین مراکز طرحریزی میشود و اسنادی در این رابطه موجود است.
احمدخان اندر، آگاه امور نظامی در این زمینه به خبرگزاری آفاق گفت: «اسناد و شواهد از عملیات امارت اسلامی در کنر و ننگرهار نشان میدهد که سران داعش از جمله افراد کلیدی مانند شهاب المهاجر از پایگاههایی در خیبرپختونخوا هدایت میشوند. این اسناد شامل مکالمات رمزگذاری شده است که ارتباط مستقیم بین داعش و برخی عناصر اطلاعاتی پاکستان را تایید میکند.»
با توجه به سخنان سخنگوی امارت اسلامی، این اظهارات نکات مهمی را درباره پویایی فعالیتهای گروههای افراطی در منطقه مطرح میکند. اولاً، اشاره به انتقال مراکز داعش به خیبرپختونخوا نشاندهنده چالشهای امنیتی مداوم در مناطق مرزی پاکستان و افغانستان است. این منطقه به دلیل شرایط جغرافیایی و پیچیده سیاسی، همواره پناهگاهی برای گروههای شبهنظامی بوده است. ثانیاً، ادعای اعزام نیرو از شهرهای بزرگ پاکستان مانند کراچی و اسلامآباد، اگر صحت داشته باشد، میتواند نشاندهنده شبکهسازی گستردهتر داعش در داخل پاکستان باشد که زنگ خطری برای امنیت منطقهای است.
احمد خان اندر، در این زمینه همچنین گفت: «نظامیان پاکستانی از طریق تسلط بر داعش خراسان، نفوذ خود را در منطقه افزایش میدهند و همچنان به دنبال ناامن کردن افغانستان، ایران و کشورهای دیگر منطقه اند.»
در کنار این، شماری از کارشناسان حوزه سیاست به این باور اند که بدون هماهنگی بین کشورهای منطقه، گروههایی مانند داعش میتوانند از خلاهای امنیتی سوءاستفاده کنند. به گفته آنان، لازم است که جامعه بینالمللی و کشورهای منطقه نیز برای مقابله با گروههای هراسافگن اقدام و همکاری مشترک داشته باشند. کارشناسان سیاسی تاکید میکنند که کشورهای منطقه برای مهار سیاستهای «مخربانه» و «دسیسههای» پاکستان لازم است که ائتلاف اسلامی – منطقهای شکل دهند. توریالی زازی، آگاه مسایل سیاسی و نظامی در این زمینه به خبرگزاری آفاق گفت: «کشورهای همسایه مانند ایران، چین و روسیه باید با امارت اسلامی متحد شوند تا با فشار دیپلماتیک و قطع حمایتهای مالی آیآسآی از داعش، پاکستان را مجبور به پاکسازی خیبرپختونخوا کنند. بدون این همکاری، ناامنی ادامه مییابد.»
در پایان اینگونه میتوان گفت که توقف حمایت پاکستان از داعش نیازمند ترکیبی از فشار خارجی برای تغییر رفتار نظامیان این کشور است. تحلیلگران معتقدند که بدون این، داعش، خیبرپختونخوا را به پایگاه دایمی تبدیل خواهد کرد و ناامنی را به افغانستان، ایران، هند و فراتر از آن گسترش خواهد داد. کارشناسان مسایل سیاسی و نظامی هشدار میدهند که داعش تهدید محلی بلندمدت است، اما با اقدام قاطع، پاکستان میتواند از خونریزی طولانی جلوگیری کند. واپسین حرف هم اینکه تحرکات اخیر نشان دهنده آنست که داعش به گونه جدی و با حمایت حلقاتی در پاکستان به دنبال لانهسازی در خیبرپختونخوا است و اگر به این معضل امنیتی رسیدگی نشود، منطقه به یک بحران درازمدت گرفتار خواهد شد.