غزه؛ آیینه رنج و بیداری جهانی
نزدیک به دو سال جنگ و ویرانی، محاصره و قحطی، غزه را به یکی از نمادهای درد و ایستادگی در جهان امروز بدل کرده است. تصاویر کودکانی که از گرسنگی جان می‌دهند، بیمارستان‌هایی که زیر آوار دفن می‌شوند، و خانواده‌هایی که شب را بی‌سقف سر می‌کنند، وجدان جهانیان را بیش از هر زمان دیگری بیدار کرده است. رژیم اسرائیل با بهره‌گیری از گرسنگی به‌عنوان ابزاری برای مجازات جمعی، چهره‌اش را در میان افکار عمومی جهان مخدوش‌تر از همیشه ساخته است.
در این چنین اوضاع، اعلام آمادگی برخی کشورهای غربی مانند فرانسه، بریتانیا و اکنون کانادا برای به‌رسمیت‌شناختن کشور فلسطین، بیش از آنکه تنها یک اقدام سیاسی باشد، گویای یک چرخش تاریخی در وجدان دیپلماتیک غرب است. این تغییر رویکرد، به‌ویژه از سوی کشورهایی که در نهادهای بین‌المللی چون گروه هفت و شورای امنیت جایگاه ویژه‌ای دارند، می‌تواند سرآغاز فصلی نو در مواجهه جهانی با مسأله فلسطین باشد.
موج به‌رسمیت‌شناختن فلسطین؛ گام تاریخی کانادا
در تازه‌ترین تحول، کانادا اعلام کرده است که در ماه سپتامبر ۲۰۲۵، در جریان نشست مجمع عمومی سازمان ملل، «کشور فلسطین» را به‌رسمیت خواهد شناخت. مارک کارنی، نخست‌وزیر کانادا، در بیانیه‌ای رسمی اظهار داشت: «کانادا برای سال‌ها با به‌رسمیت‌شناختن فلسطین بدون دستیابی به راه‌حل دوکشوری از طریق مذاکره مخالف بود، اما این رویکرد دیگر قابل دفاع نیست.» وی افزود که این تصمیم مشروط به تعهد تشکیلات خودگردان فلسطین به «انجام اصلاحات، برگزاری انتخابات در سال ۲۰۲۶ و نظامی‌زدایی کشور فلسطین» است. کارنی همچنین تأکید کرد: «حفظ راه‌حل دوکشوری یعنی ایستادن در کنار تمام مردمی که صلح را بر خشونت ترجیح می‌دهند. راه صلح پایدار برای اسرائیل نیازمند کشور باثبات و پایدار فلسطین است که حق اسرائیل برای امنیت و صلح را به‌رسمیت بشناسد.»
این تصمیم کانادا پس از اقدامات مشابه فرانسه و بریتانیا، که اعلام کرده‌اند فلسطین را به‌رسمیت خواهند شناخت یا در صورت تداوم وضعیت کنونی در غزه این اقدام را انجام خواهند داد، سومین گام بزرگ از سوی متحدان نزدیک ایالات متحده و اعضای گروه هفت و شورای امنیت سازمان ملل محسوب می‌شود. همچنین، کشورهایی مانند استرالیا، نیوزلند، فنلاند، پرتغال، لوکزامبورگ و مالت نیز در حال بررسی به‌رسمیت‌شناختن فلسطین هستند
واکنش‌های بین‌المللی به تصمیم کانادا
وزارت امور خارجه‌ی اسرائیل در بیانیه‌ای تند، تصمیم کانادا را محکوم کرد و اظهار داشت: «تغییر موضع دولت کانادا در این زمان، پاداشی برای حماس است و به تلاش‌ها برای دستیابی به آتش‌بس در غزه و چارچوبی برای آزادی گروگان‌ها آسیب می‌زند.» همچنین، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا، به این تصمیم واکنش نشان داد و در شبکه‌ی اجتماعی تروث‌سوشال نوشت: «عجب! کانادا همین حالا اعلام کرد که از تشکیل کشور فلسطین حمایت می‌کند. این موضوع دستیابی به توافق تجاری با آن‌ها را بسیار دشوار خواهد کرد. ای کانادا!!!.» اما محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان، از این تصمیم استقبال کرد و آن را «موضع تاریخی کانادا» دانست که به تقویت صلح، ثبات و امنیت در منطقه کمک خواهد کرد.
اعضای شورای امنیت در قضیه فلسطین چه مواضعی دارند؟
چین از راه‌حل دو کشور در مسأله فلسطین پشتیبانی می‌کند. سال گذشته خورشیدی وانگ یی، وزیر امور خارجه‌ی چین، اظهار داشت که کشورش از عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل حمایت کرده و تأکید دارد که این اقدام به جبران «بی‌عدالتی تاریخی» علیه فلسطینیان کمک می‌کند.
روسیه نیز بارها از کشور فلسطین مستقل اعلام پشتیبانی کرده است. واسیلی نبنزیا، سفیر روسیه در سازمان ملل، سال گذشته گفت که از عضویت کامل فلسطین حمایت کرده و اظهار داشت که این اقدام در درازمدت به حل مناقشه‌ی اسرائیل و فلسطین کمک خواهد کرد. در همان وقت، وی انتقاد اسرائیل از تکمیل نبودن معیارهای عضویت فلسطین به‌عنوان کشور مستقل در سازمان ملل را رد کرد و گفت اسرائیل خود در سال ۱۹۴۹ این معیارها را برآورده نکرده بود و عضویت این سازمان پذیرفته شد.
فرانسه، اخیراً پیش‌گام موج جدید به رسمیت‌شناسی کشور فلسطین شده است. امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، اعلام کرده است که در ماه سپتامبر فلسطین را به‌رسمیت خواهد شناخت، با تأکید بر اینکه این اقدام برای حفظ راه‌حل دوکشوری ضروری است. در ادامه همین تلاش‌ها، فرانسه همراه با عربستان سعودی ریاست مشترک نشست سازمان ملل درباره راه‌حل دو کشوری برای حل مسأله فسلطین – اسرائیل را بر عهده داشت.
بریتانیا نیز اعلام کرده است که است که در صورت تداوم وضعیت کنونی در غزه و عدم اقدام اسرائیل برای بهبود اوضاع، فلسطین را به‌رسمیت خواهد شناخت. اما ایالات متحده تنها کشور عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل است که علناً با به رسمیت‌شناسی کشور فلسطین مخالفت کرده است. امریکا آن را به‌منزله‌ی مشروعیت‌بخشی به حماس می‌داند.
مواضع کشورهای گروه هفت
از میان اعضای گروه هفت، کانادا، فرانسه و بریتانیا به‌طور صریح یا مشروط از به‌رسمیت‌شناختن فلسطین حمایت کرده‌اند. جاپان اعلام کرده است که این موضوع را با توجه به پیشرفت روند صلح بررسی خواهد کرد. ایتالیا، به گفته‌ی جورجیا ملونی، نخست‌وزیر این کشور، از تأسیس کشور فلسطین حمایت می‌کند، اما به‌رسمیت‌شناختن آن پیش از تأسیس کشور فلسطین را رد کرده است. آلمان، به‌دلیل تعهد تاریخی به امنیت اسرائیل، برنامه‌ای برای به‌رسمیت‌شناختن فلسطین ندارد، اما وعده‌ی حمایت اقتصادی از فلسطینیان را داده است. ایالات متحده همچنان مخالف این روند است. با این حال، اکثریت کشورهای گروه 7 به اسثنای ایالات متحده امریکا به‌نوعی از راه‌حل دوکشوری و یا به‌رسمیت‌شناختن فلسطین حمایت می‌کنند یا در حال بررسی آن هستند.
اهمیت این موج به‌رسمیت‌شناسی
این موج به‌رسمیت‌شناختن فلسطین از چند جهت اهمیت دارد. نخست، کشورهایی مانند فرانسه، بریتانیا و کانادا، که همگی از اعضای گروه هفت و برخی از آن‌ها (فرانسه و بریتانیا) از اعضای دائم شورای امنیت هستند، در گذشته از حامیان سنتی اسرائیل بوده‌اند. چرخش این کشورها نشان‌دهنده‌ی تغییر در نگاه جامعه‌ی جهانی به مناقشه‌ی اسرائیل و فلسطین است. دوم، این روند نتیجه‌ی مستقیم دو سال کشتار، ویرانی و استفاده‌ی اسرائیل از گرسنگی به‌عنوان ابزار فشار در غزه است که خشم جهانی را برانگیخته و انزوای اسرائیل را تشدید کرده است. سوم، حمایت این کشورها از فلسطین می‌تواند به تقویت جایگاه فلسطین در نهادهای بین‌المللی، از جمله سازمان ملل، منجر شود و راه را برای عضویت کامل آن هموار کند.
رؤیای فلسطین، نزدیک‌تر از همیشه
تصمیم کانادا در کنار مواضع اخیر فرانسه و بریتانیا، نقطه‌ی عطفی است در تاریخی که دهه‌ها بر محور انکار و نادیده‌انگاری شکل گرفته بود. آیا این موج جدید از شناسایی کشور فلسطین، نشانه‌ای از فروپاشی تدریجی دیوار بی‌تفاوتی غرب نیست؟ بی‌تردید، این تحولات ناشی از سیاست‌های خشن اسرائیل و فاجعه‌ی انسانی در غزه‌اند؛ فجایعی که حتی حامیان سنتی تل‌آویو را به تأمل واداشته است.
با توجه به نفوذ این کشورها در نهادهای کلیدی بین‌المللی، افزایش فشار دیپلماتیک بر اسرائیل و زمینه‌سازی برای تحقق راه‌حل دوکشوری، بیش از پیش ممکن به نظر می‌رسد. اما در برابر این مسیر، مقاومت شدید اسرائیل و مخالفت صریح ایالات متحده، نشان می‌دهد که آینده این روند با چالش‌های ژرف سیاسی و ژئوپلیتیک همراه خواهد بود.
با این حال، یک حقیقت روشن‌تر از همیشه اکنون خودنمایی می‌کند: جهان، پس از دهه‌ها تردید، اکنون به حقانیت آرمان فلسطین باورمند شده است. چه پرسشی از این انسانی‌تر که آیا می‌توان در برابر مردمی ایستاد که با خون، مقاومت و تسلیم‌ناپذیری، رؤیای کشوری مستقل را به واقعیت نزدیک کرده‌اند؟ رؤیایی که بذر آن نه از دل کاغذپاره‌های دیپلماتیک، بلکه از ژرفای زمینِ سوخته و خاکِ خونینِ صدها هزار انسان جوانه می‌زند.
