آتش‌بس شکننده؛ نقض مکرر توافق و هشدارها درباره مسئولیت‌های بین‌المللی اسلام‌آباد

پس از چهار روز درگیری سنگین میان نیروهای مرزی افغانستان و پاکستان، سرانجام روز چهارشنبه ساعت ۵:۳۰ عصر به وقت افغانستان، به اصرار اسلام‌آباد، توافقی برای برقراری آتش‌بس ۴۸ ساعته میان دو طرف حاصل شد. این آتش‌بس در حالی اعلام گردید که منابع محلی از نقض مکرر آن توسط نیروهای پاکستانی خبر داده‌اند و گزارش‌ها حاکی از ادامه حملات هاوان و تیراندازی در مناطق مرزی اسپین‌بولدک و دندپتان است.

منابع محلی در ولایت قندهار به خبرگزاری آفاق تأیید کرده‌اند که نیروهای ‌نظامی پاکستانی پس از اعلام آتش‌بس، شام چهارشنبه بار دیگر مواضع داخل خاک افغانستان را هدف قرار داده‌اند. در نتیجه این حملات، یک غیرنظامی جان باخته و چند تن دیگر زخمی شده‌اند. به گفته منابع، حملات جدید از سوی پاکستان در مناطق سپین‌بولدک ولایت قندهار و شپوله ولسوالی دندپتان ولایت پکتیا صورت گرفته است.

از سوی دیگر، خواجه آصف، وزیر دفاع پاکستان، در گفت‌وگو با شبکه جیو نیوز آتش‌بس را «شکننده» توصیف کرده و هشدار داده است که در صورت «تحمیل جنگ» اسلام‌آباد آماده پاسخگویی است.

 

به گفته آگاهان مسایل حقوقی، بر اساس کنوانسیون‌های بین‌المللی بشردوستانه به‌ویژه ماده ۳ مشترک کنوانسیون‌های ژنو ۱۹۴۹ و پروتکل‌های الحاقی آن، طرف‌های درگیر موظف‌اند در جریان مخاصمات نظامی از هدف قراردادن افراد ملکی خودداری کنند و هرگونه توافق آتش‌بس را محترم شمارند.
آنان تاکید می‌کنند که نقض آتش‌بس، به‌ویژه اگر منجر به تلفات غیرنظامیان شود، می‌تواند نقض جدی حقوق بین‌الملل بشردوستانه محسوب شود و زمینه مسئولیت بین‌المللی دولت ناقض را فراهم سازد. طبق ماده ۲ منشور ملل متحد، هرگونه حمله نظامی فرامرزی بدون مجوز شورای امنیت یا دفاع مشروع فوری، تجاوز نظامی تلقی می‌شود.
به باور تحلیلگران سیاسی، از منظر حقوقی، پاکستان بدون تهدید فوری و موجه، به خاک افغانستان حمله کرده و توافق آتش‌بس را نقض نموده است و دولت پاکستان در قبال تلفات ملکی و نقض تمامیت ارضی افغانستان مسئولیت بین‌المللی دارد.

 

در همین حال، هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) در اعلامیه‌ای رسمی ضمن استقبال از آتش‌بس میان دو کشور، از تلفات سنگین غیرنظامیان ابراز نگرانی کرده و بر ضرورت رعایت اصول تمایز، تناسب و احتیاط در عملیات نظامی تأکید نموده است.
در اعلامیه یوناما آمده است که از تاریخ ۱۰ اکتوبر تا کنون، درگیری‌های مرزی منجر به کشته شدن حداقل ۱۷ غیرنظامی و زخمی شدن بیش از ۳۴۶ تن در ولسوالی اسپین‌بولدک شده است. این نهاد همچنان از ثبت ۱۶ مورد تلفات ملکی دیگر در ولایات پکتیا، پکتیکا، کنر و هلمند خبر داده است. یوناما از هر دو طرف خواسته است تا برای حفاظت از جان افراد ملکی و کاهش تنش‌های مرزی، به تعهدات خود پایبند بمانند.

 

آتش‌بس کنونی میان افغانستان و پاکستان هرچند روزنه‌ای از امید برای کاهش خشونت‌ها در مناطق مرزی گشوده است، اما تکرار نقض آن از سوی نیروهای پاکستانی، پرسش‌های جدی در مورد پایبندی اسلام‌آباد به تعهدات بین‌المللی و احترام به حاکمیت ملی افغانستان را ایجاد کرده است.
به باور تحلیلگران، ادامه چنین اقدامات می‌تواند نه‌تنها آتش‌بس را به شکست بکشاند، بلکه منجر به تشدید بحران انسانی و افزایش بی‌اعتمادی میان دو کشور گردد. به گفته آنها، جامعه جهانی و سازمان ملل موظف‌اند با نظارت فعال بر روند آتش‌بس، از تبدیل تنش‌های مرزی به یک درگیری تمام‌عیار منطقه‌ای جلوگیری کنند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *