در روزهای اخیر، الفاشر، مرکز ایالت دارفور شمالی، به صحنه‌ی یکی از خونین‌ترین درگیری‌های سال‌های اخیر سودان بدل شده است. منابع محلی می‌گویند بیش از دو هزار غیرنظامی در این منطقه کشته و هزاران تن دیگر زخمی یا آواره شده‌اند.
تحلیلگران می‌گویند این رویداد تنها بخشی از درگیری گسترده‌تری است که از اپریل ۲۰۲۳ میان ارتش سودان و نیروهای پشتیبانی سریع آغاز شد؛ جنگی که سراسر کشور را دربر گرفته و به فاجعه‌ای انسانی تبدیل شده است.
در بیش از دو سال این جنگ، بهای انسانی فاجعه‌بار بوده است. بیش از ۱۵۰ هزار نفر جان خود را از دست داده‌اند؛ هزاران مورد خشونت جنسی گزارش شده و صدها شهر و روستا ویران شده‌اند. نهادهای بین‌المللی می‌گویند گروه پشتیبان سریع و متحدانش در دارفور مرتکب قتل‌عام‌هایی شده‌اند که در چارچوب نسل‌کشی طبقه‌بندی می‌شود.
در اواخر ماه اکتبر، شهر الفاشر شاهد یکی از تاریک‌ترین فصول این جنگ بود. در حملات میان ۲۶ تا ۲۸ اکتبر، بیش از یک‌هزار و پانصد غیرنظامی کشته شدند. در بیمارستان مامایی سعودی، دست‌کم ۴۶۰ تن جان باختند و بیش از پنجاه نفر به‌صورت صحرایی اعدام شدند. در ۳۱ اکتبر، ۲۵ زن و دختر در پناهگاه دانشگاه الفاشر قربانی تجاوز گروهی شدند؛ رویدادی که نهادهای حقوق بشری آن را بخشی از الگوی سیستماتیک خشونت جنسی دانسته‌اند.
مارتا پوبی معاون دبیرکل سازمان ملل در امور افریقا وضعیت در الفاشر را وحشتناک توصیف کرد و افزود: «خطر وقوع جنایات جمعی، خشونت‌های قومی و نقض‌های فاحش حقوق بشردوستانه بین‌المللی، از جمله خشونت‌های جنسی، بسیار بالاست؛ به‌ویژه در شهر الفاشر. وضعیت واقعاً هولناک است. با وجود وعده‌ها برای حفاظت از غیرنظامیان، واقعیت این است که هیچ‌کس در الفاشر در امان نیست.»
در پی این حملات، موج تازه‌ای از آوارگی آغاز شد. میان 60 تا ۷۰ هزار نفر از ساکنان الفاشر فرار کردند، در حالی که حدود ۱۷۷ هزار نفر هنوز در محاصره و بی‌دسترسی به غذا و دارو گرفتار مانده‌اند. نهادهای امدادی هشدار داده‌اند که ادامه محاصره، خطر قحطی و فروپاشی انسانی را افزایش می‌دهد.
پیامد مستقیم جنگ، بزرگ‌ترین بحران آوارگی جهان است. بیش از دوازده میلیون نفر در داخل سودان بی‌خانمان شده‌اند؛ حدود سی درصد جمعیت کشور. چهار میلیون نفر دیگر به چاد، سودان جنوبی و مصر پناه برده‌اند. امروز، سی میلیون نفر به کمک فوری نیاز دارند و بیست‌وپنج میلیون نفر در گرسنگی شدید به سر می‌برند.
نثار احمد شیرزی آگاه مسایل سیاسی، ریشه بحران سودان را در رقابت دیرینه بر سر قدرت و مشروعیت سیاسی میان ارتش و نیروهای پشتیبانی سریع می‌داند. او تاکید می‌کند که مداخله و حمایت بازیگران خارجی از جمله امریکا و کشورهای همسو با آن، به تداوم درگیری و تشدید خشونت دامن زده و حل بحران را پیچیده‌تر ساخته است.
به باور ویس ناصری آگاه روابط بین‌الملل، سودان اکنون صحنه‌ی جنگ نیابتی قدرت‌های جهانی است. به باور آنها، رقابت ژئوپلیتیک میان امریکا، روسیه، چین و برخی کشورهای منطقه، مانع شکل‌گیری توازن سیاسی و صلح پایدار شده است. آنان تاکید می‌کنند که سیاست‌های دوگانه‌ی امریکا در حمایت از دولت‌ها و گروه‌های مسلح، تعادل قدرت را شکننده کرده است.
از سوی هم، شماری از تحلیلگران روابط بین‌الملل می‌گویند که تجربه تاریخی نشان می‌دهد مداخله‌های امریکا در کشورهایی چون افغانستان، عراق و حمایت از اسرائیل، و اکنون نقش این کشور در سودان، موجب تداوم جنگ‌ها، کشتار هزاران غیرنظامی و تشدید چرخه خون و ویرانی شده است.