آخرین سفر بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، به امریکا و دیدارش با دونالد ترامپ، رییسجمهور این کشور، موجی از انتقادها را در رسانههای اسرائیلی به دنبال داشته است. این سفر، برخلاف دیدارهای پیشین نتانیاهو با مقامات امریکایی، هیچ دستاورد قابلتوجهی به همراه نداشت و به همین دلیل، رسانههای اسرائیلی آن را بدترین دیدار او توصیف کردهاند؛ دیداری که برای اسرائیل میتوان آن را سرشار از هیچ نامید.
پایگاه اسرائیل واللا درباره این دیدار نوشت: «سفر نتانیاهو به واشنگتن ممکن است بدترین دیدار ممکن بین نتانیاهو و ترامپ باشد؛ نخستوزیر در موقعیتی غیرمنتظره در کاخ سفید قرار گرفت.»
رادیو و تلویزیون رژیم اسرائیل نیز گزارش داد که این سفر هیچ پیشرفتی در مذاکرات به همراه نداشت و افزود: «سفر نتانیاهو به واشنگتن به طور ناگهانی و با عجلهای شکبرانگیز به پایان رسید و هیچ پیشرفتی در مذاکرات یا کاهش تعرفههای گمرکی حاصل نشد؛ این پایان سریع و غیرمنتظره، سوالاتی را درباره محتوای گفتوگوهای نتانیاهو و ترامپ در کاخ سفید مطرح میکند.»
برخی روزنامههای اسرائیلی نیز این سفر را شتابزده و بینتیجه خواندهاند. روزنامه یدیعوت آحارنوت در این باره نوشت: «اظهارات ترامپ و نتانیاهو پس از این دیدار نشان داد که علت واقعی سفر شتابزده نتانیاهو به واشنگتن آغاز مذاکرات با ایران بوده نه تعرفههای گمرکی تحمیلی بر اسرائیل آنگونه که برخیها میگفتند.» این روزنامه همچنین تأکید کرد که این دیدار در زمینه آزادسازی اسیران اسرائیلی در غزه نیز ناکام مانده است.
تحلیلگران بینالمللی بر این باورند که نتانیاهو در این سفر با سردی و کمتوجهی رییسجمهور امریکا مواجه شد و برخلاف سفرهای پیشین، دست خالی به کشورش بازگشت. این دیدار نهتنها هیچ دستاوردی برای اسرائیل نداشت، بلکه در برخی موارد نتایجی خلاف انتظار این کشور به دنبال آورد.
یکی از اهداف اعلامشده سفر، حذف تعرفههای گمرکی اعمالشده از سوی امریکا بر اسرائیل بود، اما نتانیاهو نتوانست ترامپ را برای لغو این تعرفهها متقاعد کند. هفته گذشته، نام اسرائیل در فهرست کشورهایی قرار گرفت که امریکا بر صادرات آنها تعرفه وضع کرده و بر اساس این تصمیم، کالاهای اسرائیلی مشمول ۱۷ درصد تعرفه شدهاند؛ موضوعی که به گفته کارشناسان اقتصادی، میتواند ضربه جدی به اقتصاد اسرائیل وارد کند.
حاشیه دیگر این دیدار، لغو نشست خبری مشترک نتانیاهو و ترامپ بود. برخلاف معمول، این نشست برگزار نشد و تنها به پرسشهای محدودی از خبرنگاران در اتاق بیضی اکتفا شد. برخی مقامات اسرائیلی نیز از تأخیر نیمساعته در آغاز دیدار خبر دادند. این در حالی است که ترامپ معمولاً در دیدار با مقامات خارجی، ابتدا به پرسشهای محدودی پاسخ میداد و سپس در نشست خبری مشترک حاضر میشد. پیشتر، لغو نشست خبری مشترک با ولادیمیر زلنسکی، رییسجمهور اوکراین، به دلیل انتقادهای پیشین ترامپ از او چندان تعجبآور نبود، اما این رفتار با نتانیاهو، از متحدان کلیدی امریکا، غیرمنتظره وحاشیهساز شد.
موضوع دیگری که این دیدار را بحثبرانگیز کرد، اعلام مذاکرات امریکا با ایران بود که به مذاق نتانیاهو خوش نیامد و نگرانیهایی را در میان مقامات اسرائیلی برانگیخت. یدیعوت آحارنوت گزارش داد: «به نظر میرسد نتانیاهو از گفتوگوهای امریکا و ایران اطلاع داشته است و به همین خاطر در کاخ سفید آشکارا با این موضوع مخالفت نکرد. مذاکرات امریکا با ایران و احتمال توافق هستهای جدید قطعا نگرانی عمیقی را در اسرائیل ایجاد خواهد کرد.» این روزنامه همچنین نوشت که اعلام این مذاکرات، اسرائیل را غافلگیر و مضطرب کرده است.
شماری از تحلیلگران معتقدند که واپسین، سفر نتانیاهو به امریکا نهتنها دستاوردی برای اسرائیل به ارمغان نیاورد، بلکه با ناکامی در اهداف اقتصادی، سیاسی و دیپلماتیک، وجهه نخستوزیر را در داخل و خارج تضعیف کرد. آنان میافزایند که اعلام مذاکرات امریکا با ایران و ناتوانی نتانیاهو در تأثیرگذاری بر تصمیمات ترامپ، زنگ خطری برای اسرائیل به صدا درآورده و نشاندهنده تغییر احتمالی در اولویتهای متحد دیرینهاش است.
با این وجود، شماری دیگر از کارشناسان بینالمللی میگویند که این نتیجهگیری و تحلیل ممکن است، پیش از وقت باشد. رابطه امریکا و اسرائیل ریشههای عمیق دارد که از دهها همکاری استراتژیک، نظامی و سیاسی سرچشمه گرفته است. روابط این دو کشور فراتر از تعاملات مقطعی میان رهبران شان تعریف میشود و به ساختارهای نهادی و منافع مشترک بلندمدت وابسته است.
با این حال، هرگونه تحلیل و قضاوت درباره روابط امریکا و اسرائیل نیازمند بررسی تحولات چند ماه آیندهای خاورمیانه است و اکنون زود است که نتیجهای قاطعی از آن گرفت.