“نگاشته شده از سوی گروه بین المللی بحران”
داعش خراسان در حال تضعیف بوده و حملات مرگبار کمتری انجام می‌دهد اما این گروه هنوز هم به عنوان یک تهدید باقی مانده است. همکاری قویتر میان نهادهای امنیتی برای مهار این گروه و هر شاخه دیگر داعش که ممکن به دنبال جا گیری آنهاست، بسیار حیاتی خواهد بود.
موارد تازه چیست؟
از زمان تسلط امارت اسلامی بر افغانستان در سال ۲۰۲۱، داعش – شاخه خراسان به‌عنوان یک تهدید بزرگ برای امنیت بین‌المللی ظهور کرده است و پس از سرکوب آن از سوی امارت اسلامی در افغانستان، این گروه حملاتی را در بیرون از کشور سازماندهی کرده است. با آن که حملات این گروه در سال ۲۰۲۵کاهش یافته است، اما احتمال دارد که حالت تهاجمی آن دوباره شدت بگیرد.
اهمیت موضوع؟
با وجود آرامش نسبی اخیر، احتمال دارد که داعش خراسان، فرماندهی اش را به هدف انجام حملات فعال یا با شاخه‌های دیگر این گروه برای اجرای حملات هماهنگ شود – عملیات های مانند تیراندازی دسته جمعی و آتش سوزی در مسکو در مارچ ۲۰۲۴ که میتواند تلفات زیادی به جا بگذارد و پیامدهای عمده ی در سطح جهانی داشته باشد.
چه کاری باید انجام شود؟
هماهنگی میان نهاد های امنیتی به ویژه در زمینه تبادل اطلاعات استخباراتی و بازگرداندان مظنونان بهبود یافته است. برای اجتناب از توسل به اقدام های نظامی، دلایل قوی وجود دارند اما می توان اقدامات بیشتری در زمینه همکاری با امارت اسلامی و حکومت سوریه انجام داد تا نقش نهاد های تطبیق قانون در ائتلاف جهانی ضد داعش را بازتعریف و از کشورهای آسیای میانه پشیبانی کرد.
مرور اجمالی:
هرچند قدرت آن رو به کاهش است، اما داعش خراسان به سرعت به عنوان یک تهدید برجسته برای صلح و امنیت بین المللی ظهور کرده است. پس از برگشت امارت اسلامی به قدرت در افغانستان در سال ۲۰۲۱، داعش از حملات تهاجمی در داخل افغانستان، عقب نشینی کرده و تمرکز اش به خارج از کشور را بیشتر ساخته است – ایران، روسیه و پاکستان را هدف قرارداده و تلاش کرده است تا حملاتی را در اروپا و امریکا انجام دهد.
هرچند داعش در غرب توانایی محدودی دارد، با سرکوب گسترده مواجه شده و بیشتر متکی به جذب نیروهای سطح پایین از میان اقلیت هاست، اما این گروه همچنان یک تهدید به شمار میرود، مخصوصا حالا تلاش دارد خود را با نظارت های آنلاین و تدابیر شدید نهاد های امنیتی سازگار سازد. در حالی که هماهنگی میان دولت ها و تبادل اطلاعات استخباراتی حتی میان امارت اسلامی، روسیه و حکومت های غربی رو به بهبود است، اما همکاری پایدارتر و بلندتر از بهر جلوگیری از حملات مرگبار تازه از سوی این گروه، ضروری است.
نخستین نشانه های داعش خراسان در افغانستان، سال ها پیش از آنکه به یک تهدید جهانی مبدل شود، دیده شد. این زمانی بود سخنگوی داعش از تشکیل این گروه در جنوری سال ۲۰۱۵ خبر داد. در آن زمان، داعش خراسان و امارت اسلامی بر خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، توافق نظر داشتند اما در مورد اولویت ها و مسایل دیگر، تفاوت‌های آشکاری میان هر دو وجود داشت. یکی از این تفاوت‌ها، خواست داعش به بیعت گروه های دیگر در مبارزه جهانی این گروه بود در حالیکه امارت اسلامی بر گرفتن قدرت در کشور متمرکز بود. بر خلاف امارت اسلامی، داعش خراسان، بر حمله به اقلیت‌های دینی و غیرنظامی خارجی از جمله در کشورهای همسایه افغانستان تاکید بیشتر داشت. پس از خروج امریکا از افغانستان در سال ۲۰۲۱، امارت اسلامی و امریکا به طور غیر منتظره در برابر داعش خراسان در افغانستان، به هدف مشترک دست یافتند و هر کدام به گونه جداگانه با این گروه مبارزه کردند. امارت اسلامی پس از برگشت به قدرت، فرماندهان متعدد داعش خراسان را در افغانستان کشتند و یا هم دستگیر کردند. هر چند قبل از برگشت امارت اسلامی به قدرت، داعش خراسان چندین حمله محدود در خارج انجام داده بود، اما پس از آن، تعداد این حملات به طور چشمگیری افزایش یافت زیرا رهبران این گروه تلاش کردند ضعف خود در قلمرو اصلی‌شان را با وارد کردن خسارت در مناطق دیگر جبران کنند.
پس از فروپاشی خلافت ادعایی داعش، این گروه تلاش کرده است تا ساختار خود را بازسازی، عملیات خود را غیرمتمرکز و قدرت بیشتری به شاخه‌های خود که به آن “ولایت” گفته میشود، واگذار کند. این ولایت‌ها اکنون با استقلال نسبی عمل میکنند، بر اساس رهنمود های که از رهبران داعش صادر میشود، هدایت می‌شوند و از طریق انتقالات مالی، هماهنگی عملیاتی و تبادل تخصص از یکدیگر حمایت میکنند. در میان این شاخه و ولایت ها، داعش خراسان بخاطر روابط قوی با خاورمیانه و توانایی حمله به اروپا، از جایگاه خاصی برخوردار بوده و برجسته است. با این حال اما، یک شبکه سست پیوند از فرماندهان داعش خراسان گاهی به گونه مستقل و گاهی در همکاری با ولایت های دیگر داعش، اهداف بین المللی در سر دارند.
عملیات این گروه عمدتاً توسط شبه نظامیان متصل به شبکه‌های آنلاین هدایت میشود و مبارزه با این گروه از طریق اقدامات نظامی و از سرگیری مبارزه علیه شورش‌ها در کشورهای مسلمان، احتمالاً مؤثر نخواهد بود. بجای آن، اجرای قانون، اهمیت زیادی دارد که باید بر بهبود تبادل اطلاعات، به ویژه با کشورهای آسیای میانه، پاکستان و ترکیه مبتنی باشد. تعامل با امارت اسلامی و دولت جدید سوریه نیز باید به اخلال در شبکه‌های داعش کمک کند.همزمان، ائتلاف جهانی برای شکست داعش — ائتلافی متشکل از ۸۹ کشور عضو که در سپتامبر ۲۰۱۴ در واکنش به ظهور این گروه تشکیل شد، باید خود را با تهدید گروه‌های جهادی غیرمتمرکزتر از جمله داعش و شاخه‌های آن، آماده سازد. در کنار این، اعضای ائتلاف باید مکانیزم‌های ردیابی سفرها و جریان‌های مالی و مقابله با قاچاق مرزی را بهبود بخشیده و بر افزایش ظرفیت کشورهای آسیای میانه از بهر شناسایی و اخلال در عملیات داعش خراسان، کار کنند.
داعش خراسان کیست؟
گروهی که خود را داعش خراسان می‌نامد، یکی از شاخه‌های اصلی داعش است. این گروه در سال ۲۰۱۵ در افغانستان و پاکستان، منطقه‌ای که پیش از آن مملو از شبه نظامیان اسلام‌گرا بود، ظهور کرد. رقابت نخستین آن با القاعده ناشی از اختلاف در مورد هدف جهاد جهانی نبود، چرا که القاعده نیز از این هدف حمایت می‌کند، بلکه به دلیل رقابت برای رهبری جنبش جهادی بود. امارت اسلامی که رهبری مبارزه علیه نیروهای نظامی آمریکا در افغانستان را بر عهده داشت، از بیعت به خلافت داعش خودداری کرد و برای حفظ برتری خود در کشور، با داعش خراسان جنگید.
در زمان تأسیس داعش خراسان، داعش پیش‌تر بخش‌های وسیعی از عراق و سوریه را به تصرف خود درآورد، اعلام کرد که خلافت مسلمانان را احیا کرده و شروع به ایجاد اتحاد با گروه‌های محلی در نقاط دیگر برای گسترش نفوذ خود کرد. در ابتدا، این گروه ترکیبی از فرماندهان ناامید شده تحریک طالبان پاکستان(تی تی پی) از مناطق روستایی پاکستان و افغانستان، تحصیل‌کردگان شهری و مبارزان خارجی را شامل می‌شد و به‌عنوان شاخه داعش در این کشورها فعالیت می‌کرد.داعش خراسان همچنان اعضایی از حرکت اسلامی ازبکستان و فرماندهانی که از طالبان افغان جدا شده بودند را جذب کرد. برای داعش، تأسیس شاخه‌ای در افغانستان اهمیت فراوانی داشت، زیرا این کشور از نظر نمادین برای جهادی‌ها در سراسر جهان اهمیت ویژه‌ای دارد. به دست آوردن پایگاه در افغانستان یا حتی جایگزینی امارت اسلامی آن زمان به‌عنوان روشی برای افزایش اعتبار داعش تلقی می‌شد که می‌توانست جهادی‌های بیشتری را به پیوستن به خلافت خود در مناطق دیگر جذب کند.
داعش خراسان و امارت اسلامی از همان ابتدا با هم درگیر شدند. در زمانی که امارت اسلامی هنوز کنترل افغانستان را به دست نداشت، داعش خراسان ادعا کرد که تشکیل خلافت در عراق و سوریه به این معنی است که تمامی گروه‌های جهادی دیگر در سراسر جهان، از جمله القاعده و امارت اسلامی، باید به آن وفادار باشند. اگر چه امارت اسلامی و داعش با حضور نظامی غرب در افغانستان مخالفت می‌کردند، اما داعش خراسان جهاد برای برپایی یک دولت اسلامی جهانی را تبلیغ می‌کرد، در حالی که امارت اسلامی بر برپایی نظام اسلامی به افغانستان، تمرکز داشتند. در سال‌های پس از تشکیل داعش خراسان، امارت اسلامی و داعش در ولایات شرقی کنر و ننگرهار به شدت با هم جنگیدند، که در این نبرد امارت اسلامی عمدتاً برتری داشتند. اما داعش خراسان برای تمایز خود از امارت اسلامی، اولویت‌های خاص خود از جمله حمله به شیعیان و گسترش عملیات فراتر از افغانستان بلافاصله پس از شکل‌گیری‌اش را دنبال کرد که به نمونه های برجسته آن انفجار از جمله انتحاری در جلال‌آباد افغانستان در اپریل ۲۰۱۵ که ۳۳ تن را کشت؛ حمله به کنسولگری پاکستان در جلال‌آباد در جنوری ۲۰۱۶؛ بمبگذاری ویرانگر علیه شیعیان هزاره در کابل در جولای ۲۰۱۶ که جان ۹۷ تن را گرفت؛ و بمبگذاری در زیارتگاه یک عارف صوفی در خُزدر پاکستان در نوامبر ۲۰۱۶ که منجر به کشته شدن ۵۵نفر شد، اشاره کرد.
نبرد با امارت اسلامی
داعش خراسان پس از به قدرت رسیدن امارت اسلامی در آگوست ۲۰۲۱، برای مدتی کوتاه قدرت گرفت، اما از آن زمان به بعد، حاکمان جدید افغانستان تا حد زیادی این گروه را مهار،سلول‌های متعدد داعش خراسان را منهدم کرده و رهبران کلیدی آن را کشتند. به گفته امارت اسلامی، با مبارزه موثر در برابر این گروه، تا اکنون فرمانده‌هان برجسته داغش خراسان از جمله اعجاز احمد آهنگر، مسوول ولایت موسوم به هند؛ قاری فتح طفیل، رییس استخبارات و عملیات این گروه در کابل؛ مولوی ضیاءالدین، رهبر موقت پیشین و انجینر عمر، معاون شهاب المهاجر، رهبر کنونی داعش خراسان را کشته‌اند.
پس از به قدرت رسیدن امارت اسلامی، داعش خراسان از خلأ موقت امنیتی استفاده کرده و صدها جنگجوی آن از زندان فرار کردند. متعاقبا، داعش در آگست ۲۰۲۱یک حمله بر میدان هوایی کابل که منجر به کشته شدن ۱۶۹ غیرنظامی افغان و سیزده سرباز امریکایی شد، را سازماندهی کرد. این و حملات دیگر داعش خراسان در ابتدای حکومت امارت اسلامی، مقام های جدید را متقاعد کرد که این گروه جدی ترین تهدید برای ثبات افغانستان پسا جنگ خواهد بود. حملات مرگبار داعش خراسان در افغانستان به گونه مکرر صورت گرفته است و عمدتا غیر نظامیان خارجی در افغانستان را هدف قرار داده است. حمله بر یک هتل در کابل در دسامبر ۲۰۲۲ که میزبان شهروندان چینی بود، بمبگذاری در ماه می ۲۰۲۲در نزدیکی مرکز فرهنگی روسیه در مزارشریف، حمله به گردشگران خارجی در ولایت بامیان که جان سه شهروند اسپانیایی را گرفت، شامل حملات این گروه بوده است. با این حال، قبل و پس از تسلط امارت اسلامی بر افغانستان، داعش خراسان همچنان کارکنان بین المللی امدادرسانی را هدف قرار داده است. از دست دادن فرماندهان ارشد، ضربه یی شدید به این گروه بود و تا سال ۲۰۲۴ تعداد حملات داعش خراسان به شدت کاهش یافت. با توجه به سیاست سختگیرانه امارت اسلامی در برابر داعش خراسان، این گروه در افغانستان ضعیف شده است اما نابود نشده است.
این گروه، ساختار غیر متمرکز دارد و هنوز قادر به وارد کردن آسیب های قابل توجه است. یکی از برجسته ترین حملات آن، در ۲۱ مارچ ۲۰۲۴ بود که توسط بمبگذار انتحاری در کابل بانک نو در قندهار صورت گرفت و جان ۲۱تن را گرفت. از آن جای که رهبران امارت اسلامی بارها ریشه این گروه را در بیرون از افغانستان میدانند، موجی از بازداشت های رهبران داعش خراسان در پاکستان از جمله محمد شریف الله (مرتبط به حمله به نیرهای امریکایی در میدان هوایی کابل)، ابو منذر التاجیکی و ابو یاسر الترکی و همچنان حمله آزادی خواهان بلوچ به یک کمپ آموزشی داعش خراسان در ماستونگ پاکستان، نشان می دهد که این گروه، تا حدی به آن کشور منتقل شده است.
دسترسی فراملی
داعش خراسان تحت فرماندهان آسیای مرکزی که نه تنها در افغانستان، بلکه گاهی در ترکیه، آسیای مرکزی و روسیه مستقر هستند، بیشتر به صورت یک شبکه افقی عمل می‌کند. این فرماندهان عمدتاً از آسیای مرکزی، نیروی جذب میکنند. تجارب، فرهنگ و زبان مشترک، همکاری قوی تری را ممکن میسازد. بیشتر نیروهای جذب شده، شهروندان تاجیکستان استند که در چندین حمله در تاجکستان دست داشته اند. این فرماندهان به گونه مستقلانه، بدون نیاز به پیروی از دستورات رهبران داعش خراسان یا داعش، عمل میکنند. هر چند عبور از مرزها بدون شناسایی برای شان دشوارتر است، اما حملاتی فزاینده را خارج از افغانستان به ویژه در ایران و روسیه انجام می دهند. حملات این گروه به آرامگاه آیت الله روح الله خمینی در سال ۲۰۱۷، حمله در اگست ۲۰۲۳ به زیارتگاه شاهچراغ در کرمان، که منجر به کشتن شدن ۹۱ تن شد، نشان دهنده این است که ایران نیز یکی از اهداف دیگر حملات داعش خراسان است.
این گروه در روسیه و ترکیه نیز فعال بوده است. در ماه مارچ سال ۲۰۲۴، ۱۴۹ تن در حمله به یک کنسرت در مسکو کشته شدند که به عنوان مرگبارترین حمله در پایتخت روسیه پس از گروگان گیری دوبرکا در سال ۲۰۰۲ که از سوی چچنی ها صورت گرفت، محسوب میشود. هر چند روسیه، اوکرایین را عامل این حادثه میدانست، اما رهبری داعش مسوولیت آن را پذیرفت.
ترکیه نیز از حملات داعش مستثنا نبوده است. این گروه در اوایل سال ۲۰۲۴، به یک کلسیا در استانبول حمله کرد که یک تن در پی آن کشته شد. اما عملیات این گروه، به مراتب کمتر از حملات د ایران و روسیه بوده است.
اروپای غربی نیز از موج خشونتی که توسط داعش خراسان به راه افتاده در امان نمانده است. در سال ۲۰۱۷، یک مهاجم ازبیک با راندن یک لاری به سمت جمعیت در استکهلم، چهار نفر را کشت. حملات دیگر که ظاهرا از داعش الهام گرفته شده اند که شامل کشتن دو هوادار فوتبال سویدی در بلجیم و حمله با چاقو به یک آموزگار و یک گردشگر در فرانسه در اکتوبر ۲۰۲۳ که یکی از مهاجمان قبل از حمله با داعش بیعت کرده است، رخ داده اند.
داعش خراسان چقدر تهدید جدی محسوب میشود؟
مقام های کشورهای غربی، داعش خراسان را به عنوان یک خطر جدی برای کشورهای خود معرفی کرده‌اند. جنرال مایکل کوریلا، فرمانده ستاد مرکزی ایالات متحده (سنتکام)، و وزرای داخله آلمان و فرانسه، بر تهدید ناشی از داعش خراسان تأکید کرده‌اند. در حالی که داعش خراسان همچنان یک تهدید به شمار میرود، این گروه با موانع جدی در زمینه جذب، آموزش و جای‌دادن عوامل نفوذی در جوامع غربی روبه‌رو است – موانعی که این گروه در سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۶، زمانی که حملات گسترده‌ای در اروپا سازماندهی کرد، با آن مواجه نبود.
روسیه و ایران دو کشوری هستند که بیشترین آسیب‌پذیری را در برابر حملات داعش خراسان دارند. طرح‌های این گروه برای ایجاد ویرانی و کشتار غیرنظامیان در این کشورها شامل شبکه‌های درهم‌تنیده و جنگجویان باتجربه‌ای میشود که بین افغانستان و این کشورها رفت‌وآمد دارند، به‌صورت مستقیم از فرماندهان داعش خراسان دستور می‌گیرند و حملاتی به‌مراتب پیچیده‌تر از آنچه در غرب انجام میشود، اجرا میکنند. نمونه‌ای از این فعالیت‌ها مربوط به یکی از فرماندهان داعش خراسان، ابومنذر تاجیکی، است که مسئول طرح‌ریزی مجموعه‌ای از عملیات‌ها در خارج از افغانستان بوده است. او در سازماندهی حمله دسامبر ۲۰۱۷ به بازار کریسمس در استراسبورگ فرانسه، بمبگذاری جنوری ۲۰۲۴ در مراسم بزرگداشت قاسم سلیمانی در ایران، و حمله مارچ ۲۰۲۴ در مسکو نقش داشت؛ مجموع این حملات ۲۴۸ کشته بر جای گذاشت. ابومنذر تاجیکی برای هماهنگی با شبکه داعش خراسان به‌طور گسترده در آسیای مرکزی سفر می‌کرد. با وجود موفقیت داعش خراسن در انجام حملات در سایر کشورها، شبکه‌های این گروه در بیرون از اروپا نیز تحت فشار قرار دارند. ابومنذر تاجیکی در بهار ۲۰۲۴ به کمک هماهنگی میان کشورهای غربی و پاکستان بازداشت شد و شبکه‌اش تا حد زیادی از هم پاشیده است.
مقام های غربی و گزارش‌های سازمان ملل متحد می‌گویند که این شبکه‌ها از ترکیه به عنوان یک مرکز برای جابجایی افراد و منابع مالی استفاده میکنند. با این حال، مقام های ترکیه با رد این ادعا ی‌گویند اقدامات نیروهای امنیتی این کشور، از جمله بازداشت هزاران تن از اعضای گروه‌های تندرو، باعث مختل شدن فعالیت‌های داعش خراسان در داخل خاک ترکیه شده است. این گروه اما تمایل نداشته یا قادر نبوده است یک حمله بزرگ در داخل ترکیه انجام دهد.
ادارات امنیتی اروپا، به نوبهٔ خود، میان تهدیدهای «خودمختار» و «فعال‌شده» تمایز قائل می‌شوند؛ تفاوت این دو نوع تهدید در نقش فرماندهان داعش خراسان در خارج از کشورها نهفته است. نوع اول معمولاً شامل جوانان یا نوجوانانی میشود که از داعش خراسان الهام گرفته‌اند و ممکن است از طریق شبکه‌های اجتماعی با فرماندهان این گروه تماس بگیرند. این افراد اغلب احساس طردشدگی اجتماعی دارند. جذب این افراد از سوی داعش خراسان بیشتر جنبه فرصت‌طلبانه دارد تا اینکه بر مبنای یک طرح سازمان‌یافته انجام شود.
دومین نوع تهدید، یعنی افراد «فعال‌شده»، معمولاً از آسیای مرکزی—به‌ویژه تاجیکستان یا ازبکستان—یا از کشورهای قفقاز سرچشمه می‌گیرند. در برخی موارد، این افراد پس از آنکه در اروپا ساکن می‌شوند جذب داعش خراسان می‌گردند. در موارد دیگر، آنها به‌طور مستقیم به این کشورها اعزام می‌شوند. در هر دو حالت، آنها معمولاً شناخت اندکی از جوامع میزبان خود دارند و فاقد تماس‌ها و ارتباطاتی هستند که بتوانند از طریق آنها شبکه‌هایی برای تهیه سلاح تشکیل دهند. این افراد همچنین به‌صورت پنهانی زندگی میکنند، که همین امر سازماندهی حملات بزرگ را برایشان دشوار میسازد.
تهدید ناشی از داعش خراسان و به‌طور کلی داعش، با گذشته تفاوت دارد. داعش خراسان در پی تکرار جنگ القاعده علیه غرب در دهه ۲۰۰۰ یا کارزار حملات بزرگ داعش در یک دهه پیش نیست. به‌جای تلاش برای انجام حملات پرسر و صدای مستقیم علیه اهداف غربی، این گروه استراتژی جذب نیرو از پایین به بالا را دنبال می‌کند؛ یعنی سعی دارد تا افراد بیشتری را تشویق به انجام حملات، هرچند کوچک و انفرادی، کند. با آنکه توانایی‌های اطلاعاتی غرب به‌طور چشمگیری بهبود یافته و ده‌ها توطئه را کشف کرده است، همچنان این خطر وجود دارد که داعش خراسان راهی برای دور زدن نیروهای امنیتی پیدا کند.
چه باید کرد؟
باوجود چالش‌هایی که ایجاد می‌کند، داعش خراسان تا حد زیادی مهار شده است. کاهش فعالیت این گروه نیازمند از سرگیری عملیات‌های ضد شورش به رهبری امریکا در کشورهای مسلمان نبوده است، بلکه موفقیت از طریق بهبود اشتراک‌گذاری اطلاعات و همکاری نزدیک‌تر میان کشورهای غربی، ترکیه و حتی برخی از رقبای آنها مانند ایران و روسیه حاصل شده است و ادامه دادن به این راهبرد ضروری است.
علاوه بر این، غرب باید همکاری محدود خود را با امارت اسلامی در افغانستان عمیق‌تر سازد و همچنان با حکومت جدید سوریه که داعش را دشمن خود می‌داند، تا حدی همکاری کند. مهم است پرسیده شود که چرا و چگونه باید با امارت اسلامی در افغانستان و حکومت جدید در سوریه، همکاری شود؟ امارت اسلامی در افغانستان به سرعت در برابر داعش خراسان اقدام کرده و اطلاعاتی در مورد شبکه های فرامزی داعش خراسان از جمله نام های اعضا، جزییات جریان های غیرقانونی پول و دستوراتی که رهبران این گروه به زیر مجموعه های خود داده ا ند را جمع‌آوری کرده است. همکاری های نیز با برخی از کشور های غربی صورت گرفته است و امارت اسلامی در جلوگیری از نقشه حمله به مسابقات جام جهانی فوتبال قطر در سال ۲۰۲۲ کمک کردند. با این حال، مقام های امارت اسلامی و امریکا به طور خصوصی از رابطه اشتراک اطلاعات خود ناراضی‌اند و این به دلیل کمبود اعتماد در هر دو طرف است. در مقابل، احتمالاً همکاری امارت اسلامی با روسیه پس از تصمیم روسیه به برسمیت شناسی رسمی امارت اسلامی عمیق‌تر خواهد شد.
این تنها رابطه امریکا با امارت اسلامی نیست که نیاز به تقویت دارد. بررسی سازمان ملل در سال ۲۰۲۳ درباره تعاملات بین‌المللی با حکومت سرپرست، خواستار همکاری‌های امنیتی بیشتر ازجمله مدیریت مرزها و کنترل های امنیتی با افغانستان شد. رهنمود مهم شورای امنیت نخست در دسمبر ۲۰۲۳ و برای بار دوم در دسمبر ۲۰۲۴، از تیم نظارتی سازمان ملل خواست تا گزارش دهی از وضعیت افغانستان را از سرگیرند. پیش از تسلط امارت اسلامی، گزارش های تیم نظارتی سازمان ملل با هماهنگی نهاد های منطقه ای و بین المللی در باره خطرات ناشی از افغانستان مفید واقع شده اند و به همین دلیل، ناظران سازمان ملل باید فعالیت های خود در این کشور را از سر بگیرند. گام های محتاطانه‌ای در این راستا از اکتبر ۲۰۲۴ آغاز شد، زمانیکه تیم نظارتی سازمان ملل با مسئولان اطلاعاتی امارت اسلامی در ابوظبی ملاقات کرد.
علاوه بر درخواست تعامل بیشتر سازمان ملل، هماهنگ‌کننده ویژه افغانستان نیز خواستار همکاری دوجانبه عمیق‌تر با امارت اسلامی در مسایل امنیتی شده است. اقدامات لازم شامل تقویت مرزهای بین‌المللی و بازسازی بانک مرکزی افغانستان است – کنترل بهتر مرزها به جلوگیری از سفر جنگجویان کمک می‌کند و بازسازی بخش بانکی به شفافیت بیشتر جریان‌های مالی می‌انجامد. امارت اسلامی نیز علاقه‌مند رسمی کردن بخش مالی و تمایل به رعایت قوانین بین‌المللی مقابله با تأمین مالی تروریسم را ابراز کرده است و آماده است تا بر مبنای توافق ۲۰۲۰ دوحه که با امریکا امضاء شده است، دشمنان پیشین خود همکاری کنند. زمانیکه امارت اسلامی در نوامبر ۲۰۲۴ پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات را تبریک گفت، بار دیگر براهمیت توافق دوحه تاکید کرد.
نتیجه‌گیری
با وجود تهدیدی که داعش خراسان ایجاد می‌کند، بعید است غرب به دوران پس از حادثه یازده سپتامبر زمانی که مقابله با تروریسم محور اصلی سیاست خارجی بود، بازگردد. داعش خراسان و به طور کلی داعش، تهدیدی است که هنوز باید با آن مقابله شود، اما کشورهای اروپایی آن را مهم‌ترین نگرانی خود نمی‌دانند، چون باور دارند که می‌توانند آن را از طریق نظارت آنلاین، تدابیر امنیتی فیزیکی و اشتراک‌گذاری اطلاعات، مهار کنند. با این حال، سلسله حملات خونین در سال ۲۰۲۴ در ایران و روسیه خطرات ناشی از این گروه را نشان داد و در عین حال ضرورت همکاری بیشتر میان این کشورها و غرب را با وجود رقابت‌های ژئوپولیتیکی که آنها را از هم جدا می‌کند، تقویت کرد. در حالی که داعش خراسان و داعش به تطبیق خود ادامه می‌دهند، شبکه‌های خود را بازسازماندهی کرده و به دنبال راه‌های نوین خشونت هستند. همکاری بین‌المللی پایدار و تقویت‌شده برای حفظ فشار بر این گروه‌ها همچنان حیاتی خواهد بود.