سال‌ها بی‌ثباتی، جنگ، دخالت کشورها، قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی خاک افغانستان را ناامن کرده بود، اما پس از سقوط جمهوریت و تسلط دوباره امارت اسلامی بر افغانستان، جنگ پایان یافت و ثبات نسبی نیز تامین شد، اما نگرانی‌ها از تهدیدهای احتمالی از خاک کشور همچنان پابرجاست.
در ادامه این نگرانی‌ها، آندری بلوسوف، وزیر دفاع روسیه ادعا کرد که در حال حاضر گروه‌های رادیکال متعددی در افغانستان حضور دارند و شمار آنان به بیش از ۲۰ گروه می‌رسد.
آقای بلوسوف همچنان تاکید کرده که این گروه‌ها تهدید «تروریستی» اصلی برای آسیای میانه اند.
در این یادداشت به چرایی این نگرانی‌ها می‌پردازیم و اینکه در شرایط فعلی خاک افغانستان برای کشورهای منطقه و جهان، فرصت است و یا تهدید؟
وضعیت فعلی افغانستان
شواهد امنیتی در داخل افغانستان نشان می‌دهد که برقراری امنیت داخلی پس از سقوط جمهوریت یکی از دستاوردهای امارت اسلامی است، در حدود چهارسال گذشته هیچ حمله‌ی از خاک افغانستان بر علیه هیچ کشوری صورت نگرفته است. اما با آن هم نگرانی‌ها وجود دارد، چرا؟
حمدالله فطرت، معاون سخنگوی امارت اسلامی در واکنش به ادعای وزیر دفاع روسیه و ادعاهای مشابه گفت، مفکوره موجودیت گروه‌های هراس‌افگن در افغانستان در زمان اشغال امریکایی ایجاد شده بود که هدف استخباراتی داشت. آقای فطرت این نگرانی‌ها را بیجا می‌داند و تصریح می‌کند که هیچ خطری از آدرس افغانستان به همسایگان و کشورهای جهان وجود ندارد. او خاطرنشان کرد که هیچ گروه خودسر نیز در کشور فعالیت نمی‌کند.
آگاهان مسایل سیاسی و نظامی نیز معتقدند که خاک افغانستان امن است و در حال حاضر هیچ گروهِ مخربی در آن فعالیت نمی‌تواند.
کامران امان، آگاه مسایل نظامی در گفت‌وگو با خبرگزاری آفاق گفت: «پس از به قدرت رسیدن امارت اسلامی، اطلاعات خاص ما نشان می‌دهد که هیچ فرد و یا گروه مسلح غیرمسوول در هیچ بخشی از جغرافیای افغانستان حضور و یا فعالیت ندارند. تاکنون هیچ کشور و یا فردی سند و مدارک ارایه نکرده که اینان چگونه گروه‌هایی هستند. پس آنچه گفتم به این معناست که تمام این شایعات و نگرانی‌ها دروغ و بیجاست.»
آقای امان تصریح کرد: «در چهارسال گذشته امنیت در کشور تامین است و تمام مردم افغانستان به کار و زندگی خود ادامه می‌دهند، کسانی که این نگرانی‌ها را مطرح می‌کنند می‌خواهند نظام اسلامی را زیر فشار قرار دهند. در حالی که مرکز تروریزم در واشنگتن و لندن است.»
جنرال صادق شینواری، نظامی پیشین و تحلیل‌گر مسایل نظامی نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری آفاق گفت: «نگرانی کشورهای منطقه و فرامنطقه در پیوند به حضور و فعالیت بیست گروه تروریستی در افغانستان هیچ واقعیت ندارد. این نگرانی‌ها اعداد گسترده استخباراتی اند؛ این کشورها بجای نگرانی باید در تامین ثبات افغانستان همکار باشند.»
خاک افغانستان تهدید است یا فرصت؟
آگاهان مسایل نظامی و استخباراتی معتقدند که خاک افغانستان در شرایط فعلی تهدید مستقیمی برای کشورهای آسیای میانه و دیگر همسایگان نیست. همان‌گونه که سازمان اطلاعات ملی امریکا در گزارش سالانه خود (۲۰۲۵) از تهدید گروه‌های هراس‌افگن در خاک افغانستان علیه امنیت ملی ایالات متحده یاد نکرد. هم‌زمان با این، در گزارش جدید اداره ملی استخبارات امریکا نیز به تهدیدهای شاخه خراسان داعش اشاره شده است که فعالیت‌های این گروه از افغانستان به آسیای مرکزی و حتا روسیه گسترش یافته است. پس این بدان معناست که در شرایط فعلی توجه گروه‌های هراس‌افگن از افغانستان دور شده است.
مساله مبارزه امارت اسلامی با کشت و قاچاق مواد مخدر نیز می‌تواند نشانه‌ای از کاهش تهدیدهای منطقه‌ای از خاک افغانستان باشد.
این آگاهان همچنان تاکید می‌کنند در کنار این که از آدرس افغانستان به کشورهای همسایه خطری متوجه نیست، خاک کشور فرصتی برای همکاری‌های اقتصادی و منطقه‌ای نیز است. موقعیت ژئوپلیتیکی افغانستان، منابع طبیعی و مسیرهای تجاری آن، فرصت‌هایی برای اتصال آسیای میانه به جنوب و غرب ایجاد می‌کند، افغانستان این پتانسیل را دارد تا به یک مرکز تجاری مبدل شود، زیرا مسیرهای آن کم‌خطر، کم‌هزینه و سریع اند.
برگزاری نشست‌های منطقه‌ای نیز بیانگر آنست که کشورهای منطقه برای گسترش روابط اقتصادی، امنیتی و فرهنگی با افغانستان همکاری کرد‌ه‌اند که این همکاری‌ها توانسته حتا به ثبات منطقه‌ای نیز کمک کند. در کنار این، منابع طبیعی افغانستان می‌تواند فرصت‌های سرمایه‌گذاری برای کشورهای منطقه ایجاد کند.
جمع‌بندی
با توجه به آنچه گفته شد و کارشناسان نیز اعتراف کردند، خاک افغانستان در حال حاضر تهدیدی برای کشورهای منطقه و جهان نیست، شواهد معتبر نیز وجود دارد که در حدود چهارسال گذشته از آدرس افغانستان هیچ حمله‌ی برون‌مرزی صورت نگرفته است.
در کنار این، نه‌تنها که افغانستان تهدیدی برای منطقه و جهان نیست، بلکه موقعیت استراتژیک و منابع طبیعی اش فرصتی برای تجارت و همکاری منطقه‌ای نیز است.
