چراغ سبز پوتین به مذاکرات مستقیم با اوکراین
برای نخستین‌بار از زمان آغاز جنگ در فبروی ۲۰۲۲، ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه، از آمادگی کشورش برای انجام مذاکرات دوجانبه صلح با اوکراین خبر داد. وی اعلام کرد که مسکو دیدگاهی مثبت نسبت به هرگونه ابتکار صلح دارد. ولادیمیر پوتین در گفت‌وگو با خبرنگار تلویزیون دولتی روسیه اظهار داشت: «ما همواره نسبت به هر ابتکار صلحی نگرشی مثبت داشته‌ایم. امیدواریم نمایندگان رژیم کی‌یف نیز همین دیدگاه را داشته باشند.»
دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، نیز در مورد نیت پوتین از این اظهارات پرده برداشت: «زمانی که رئیس‌جمهور درباره امکان گفت‌وگو برای توقف حملات به اهداف غیرنظامی صحبت کرد، منظورش مذاکرات مستقیم با طرف اوکراینی بود.»
توقف حملات؛ پیش‌شرط کی‌یف برای مذاکرات صلح
در واکنش، ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهور اوکراین، هرچند به‌صورت مستقیم به پیشنهاد پوتین پاسخ نداد، اما در یک پیام ویدیویی بر آمادگی کشورش برای گفت‌وگو درباره توقف حملات به اهداف غیرنظامی تأکید کرد. زلنسکی خواستار آتش‌بس بدون قید و شرط به‌عنوان نقطه آغاز هرگونه توافق صلح شد.
زلنسکی در پیام ویدیویی گفت: «اوکراین همچنان بر پیشنهاد عدم حمله به اهداف غیرنظامی اصرار دارد و ما آماده گفت‌وگو درباره دستیابی به این هدف هستیم. فشار برای دستیابی به یک آتش‌بس بدون قید و شرط؛ این باید نقطه آغاز باشد. چنین آتش‌بسی می‌تواند گامی مهم برای برقراری صلحی پایدار باشد ماهیت اقدامات اوکراین متقارن خواهد بود: آتش‌بس با آتش‌بس پاسخ داده می‌شود. و حملات روسیه با دفاع ما پاسخ داده خواهد شد. عمل، همیشه گویاتر از حرف است.»
در پی اعلام آتش‌بس ۳۰ ساعته از سوی روسیه در تعطیلات عید پاک، هر دو کشور آمادگی خود را برای آتش‌بس‌های بیشتر اعلام کردند، اما یکدیگر را به نقض آن متهم کردند.
اگرچه، ایالات متحده نیز از تمدید آتش‌بس تعطیلات استقبال کرد؛ اما مسکو و کی‌یف تحت فشار فزاینده واشنگتن برای رسیدن به توافق صلح فوری قرار دارند. ایالات متحده نیز اعلام کرده که اگر پیشرفتی در مسیر مذاکرات حاصل نشود، ممکن است از روند صلح کناره‌گیری کند.
زلنسکی قرار است در نشستی در لندن با مقامات امریکایی و اروپایی برای ادامه رایزنی‌ها درباره صلح شرکت کند؛ این نشست ادامه گفت‌وگوهایی است که پیش‌تر در پاریس برگزار شده بود.
خواست‌ها و موانع؛ فاصله عمیق میان مواضع روسیه و اوکراین
در سطح خواسته‌ها، روسیه بر بازشناسی کنترل خود بر مناطق مورد مناقشه و تضمین بی‌طرفی دائمی اوکراین تأکید دارد؛ موضوعاتی که از نگاه مسکو برای امنیت ملی و منافع ژئوپلیتیکی‌اش حیاتی تلقی می‌شوند. در مقابل، اوکراین این مطالبات را به‌عنوان تهدیدی برای تمامیت ارضی، استقلال سیاسی و توان دفاعی کشورش ارزیابی می‌کند.
با وجود اعلام آمادگی هر دو طرف برای آغاز گفت‌وگو، سطح پایین اعتماد متقابل و اختلافات عمیق بر سر پیش‌شرط‌ها و چارچوب کلی مذاکرات، رسیدن به توافق را در کوتاه‌مدت دشوار کرده است. استمرار تنش‌های میدانی و فشارهای خارجی، فضای مذاکرات را پیچیده‌تر کرده و نشان می‌دهد که مسیر صلح، نیازمند اراده سیاسی پایدار و مصالحه‌ای واقع‌گرایانه از سوی هر دو طرف خواهد بود. موضوعی که تنها در گذر زمان می‌توان پاسخ قطعی آنرا جست.
