سفر ولادیمیر زلنسکی، رییسجمهور اوکراین، به واشنگتن که به جای دستیابی به توافقهای راهبردی میان دو کشور، به صحنهای از تنش تلخ و کمپیشینه میان زلنسکی و ترامپ و معاون وی تبدیل شد.
این رویداد نه تنها بازتاب گستردهای در رسانهها داشت؛ بلکه واکنشهای گوناگون قدرتهای بینالمللی را نیز به همراه داشت.
دیدار دونالد ترامپ، رییسجمهور امریکا با ولادیمیر زلنسکی، رییسجمهور اوکراین به تنش لفظی کشیده شد و زلنسکی کاخ سفید را ترک کرد. رسانههای امریکایی گزارش دادهاند که پس از این دیدار، نشست برنامهریزی شده خبری میان دو رییس جمهور لغو و قرارداد دسترسی امریکا به مواد معدنی کمیاب اوکراین نیز امضا نشد.
ولادیمیر زلنسکی در این نشست تاکید داشت که هیچ سازشی با رییس جمهور روسیه صورت نگیرد و از او ترامپ خواست که در قبال پوتین محتاط باشد.
اما دونالد ترامپ در این نشست بر آمادگی خویش برای یک توافق با ولادیمیر پوتین تاکید داشت. ترمپ خطاب به زلسنکی گفت: «با جنگ جهانی سوم قمار میزند و برگ برنده را بدون حمایت امریکا در دست ندارد. او با پوتین صحبت کرده است و او آماده یک توافق است»
تنش لفظی به اینجا ختم نشد و واکنش رییس جمهور امریکا تندتر شد و گفت: «به ما نگو که چه احساسی خواهیم داشت. تو در موقعیتی نیستی که آن را به ما دیکته کنی. حالا کارتهای لازم (برای پیروزی) را نداری. با جان میلیونها نفر قمار میکنی»
پس از این تنش شدید میان رییسان جمهور امریکا و اوکراین؛ ترامپ گفت که زلنسکی آماده صلح نیست و هر زمان که آماده شد، میتواند به کاخ سفید بازگردد. آقای ترامپ در شبکه اجتماعی خودش نگاشت:«ما امروز یک جلسه بسیار معنادار در کاخ سفید داشتیم … من به این نتیجه رسیدهام که رییسجمهور زلنسکی در صورت کمکهای امریکا برای صلح آماده نیست، زیرا او احساس میکند کمکهای ما به او مزیت بزرگی در مذاکرات میدهد. امریکا به دنبال چنین چیزی نیست … هر زمان او آماده صلح بود، میتواند به کاخ سفید بازگردد»
در همین حال، مارکو روبیو، وزیر خارجه امریکا گفته که ولادیمیر زلنسکی رییسجمهور اوکراین، باید به دلیل «رسوایی» بهوجودآمده در دیدارش با دونلد ترامپ در کاخ سفید، عذرخواهی کند. او تصریح کرد: «هیچ نیازی نبود که زلنسکی در این دیدار رویکرد خصمانه داشته باشد. وقتی با چنین لحن تهاجمی صحبت میکنید، رییسجمهوری که تمام عمرش را صرف معاملهگری کرده، حاضر نخواهد شد پای میز مذاکره بنشیند»
پس از این دیدار پرتنش ولادیمیر زلنسکی، در گفتوگو با فاکس نیوز با امتناع از عذرخواهی از ترامپ گفت که به مردم امریکا احترام دارد.
شماری از دموکراتها در کنگره ایالات متحده امریکا نیز به این دیدار واکنش نشان دادهاند.
چاک شومر، رهبر دموکراتها در سنا در ایکس نوشت: «ترامپ و ونس مشغول اجرای دسیسههای پوتین هستند. دموکراتهای سنا هرگز دست از نبرد برای آزادی و دمکراسی نخواهند کشید.»
گریگوری میکس، عضو ارشد حزب دموکرات در کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان: «رفتار امروز ترامپ رهبری امریکا را تضعیف کرد و دشمنان ما را جسورتر کرد. او هم آبروی خودش را برد هم حزبش را، و به چند نسل مردم امریکا که برای منزلت امریکا جنگیدهاند و جان باختهاند اهانت کرد. این پرزیدنت زلنسکی نبود که در کاخ سفید به ایالات متحده توهین کرد. دونالد ترامپ بود»
سناتور تمی داکوورت، گفت: «حمله به شریک دمکراتیک ما در جهت منافع یک دیکتاتور مستبد. ترامپ مایه شرمساری ملی است.»
واکنشها به دیدار پر تنش ترمپ و زلنسکی
تنش میان ترامپ و زلنسکی در جریان این دیدار با واکنشهای گسترده نیز مواجه شده است. سیاسیون امریکا، رهبران ارشد اتحادیه اروپا و مقامهای حکومت روسیه به این دیدار واکنش نشان دادهاند.
شماری از مقامهای ارشد کشورها در واکنش به این نشست، پشتیبانی خویش را از اوکراین اعلام کردند.
امانوئل مکرون رییسجمهور فرانسه گفت: « اینجا یک متجاوز وجود دارد: روسیه. یک قربانی وجود دارد: اوکراین. ما حق داشتیم به اوکراین کمک کنیم و روسیه را سه سال پیش تحریم کنیم و به این کار ادامه دهیم. متجاوز روسیه است و مردم اوکراین مورد تعرض قرار گرفتهاند. فکر میکنم کمک به اوکراین برای همه ما کار درستی بوده است.»
اولاف شولز، صدراعظم آلمان گفت: «هیچکس بیشتر از شهروندان اوکراین خواهان صلح نیست! به همین دلیل است که ما مشترکا بهدنبال راه رسیدن به یک صلح پایدار و عادلانه هستیم. اوکراین میتواند به آلمان و اروپا تکیه کند.»
اورزولا فون در لاین، رسیس کمیسیون اروپایی، در حساب کاربری خویش در ایکس نوشت: «رییسجمهور عزیز شما هرگز تنها نیستید… ما برای یک صلح عادلانه و پایدار به همکاری با شما ادامه خواهیم داد.»
جاستین ترودو نخست وزیر کانادا نوشت: «روسیه در اقدامی غیرقانونی و غیرقابل توجیه به اوکراین حمله کرد. اوکراینیها برای سه سال است که با شجاعت و مقاومت جنگیدهاند. نبرد آنها برای دمکراسی، آزادی و خودمختاری نبردی است که برای همه ما اهمیت دارد. کانادا همچنان در کنار اوکراین و اوکراینیها میایستد تا به یک صلح عادلانه و پایدار برسند.»
در سوی دیگر، شماری از رهبران کشورها با ستایش از دونالد ترامپ واکنش نشان دادهاند.
دمیتری مدودف معاون شورای امنیت روسیه گفت: «بالاخره در کاخ سفید سرجای خود نشانده شد.»
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه گفت که دونالد ترامپ، رییسجمهور ایالات متحده از خود خویشتنداری نشان داده که در جریان تنش زلنسکی را نزده است.
ویکتور اوربان، نخست وزیر مجارستان، هم گفت که رییس جمهور امریکا «شجاعانه پای صلح ایستاد، حتی وقتی که هضم آن برای خیلیها دشوار بود.»
این بار نخست نیست که دونالد ترامپ، رییسجمهور امریکا از رییس جمهور اوکراین انتقاد میکند، پیشتر نیز او را «کمدین دیکتاتور خوانده بود. ترامپ بارها تاکید کرده به جنگ اوکراین پایان میدهد. اما زلنسکی با نگرانی گفته است که صلحی را میپذیرد که تضمینهای امنیتی قوی برای اوکراین در آن نهفته باشد.
ملاقات زلنسکی و ترمپ نه تنها نتوانست راهحل برای بحران اوکراین ارایه دهد، بلکه شکافی عمیق میان متحدان غربی را بیشتر از پیش آشکار ساخت. اینکه سناریوهای بعدی چه خواهد بود، داوری در مورد آن پیش از وقت خواهد بود؛ در این میان اما، ظاهراً پای اوکراین به عنوان قربان اصلی، بیشتر از پیش در میان گِلِ منافع قدرتهای بزرگ فرو رفته است.