پس از دیدار پرتنش زلنسکی و ترامپ در کاخ سفید در روز (جمعه، ۱۰ حوت) که با جدال لفظی و خروج زودهنگام زلنسکی بدون امضای توافق و برگزاری نشست خبری پایان یافت، نگرانیهایی در اروپا درباره احتمال کاهش حمایت امریکا از اوکراین در دوره ترامپ شکل گرفته است. این تنشها پس از اظهارات تند ترامپ که زلنسکی را «دیکتاتور» خوانده بود و پاسخ زلنسکی که ترامپ را به نادیده گرفتن نقش اروپا متهم کرد، تشدید شد و شکاف میان واشنگتن و کییف را برجسته کرد. در پی این رویداد، رهبران کلیدی اروپا از جمله رییس جمهور فرانسه و نخستوزیر بریتانیا با واکنش سریع بر تعهد خود به ادامه پشتیبانی از اوکراین تاکید کردند. این اقدامات به شکلی میتوان نشاندهنده تلاش اروپا برای نقشآفرینی بیشتر و پر کردن خلاء احتمالی در صورت عقبنشینی واشنگتن خواند.
پس از اینکه زلنسکی سرخورده و دستخالی از دیدار با ترامپ برگشت؛ یکراست راهی اروپا شد. نشست لندن در روز (یکشنبه، ۱۲ حوت) با حضور رهبران اروپایی و زلنسکی برگزار شد. کییر استارمر، نخستوزیر بریتانیا، اعلام کرد که اروپا به حمایت نظامی از اوکراین و فشار بر روسیه ادامه میدهد و طرحی چهار مرحلهای برای صلح عادلانه و پایدار در اوکراین تدوین شده است که قرار است برای جلب حمایت آمریکا ارائه شود. این نشست در واکنش به نگرانیها از کاهش احتمالی حمایت آمریکا تحت رهبری ترامپ و با هدف تقویت موضع اوکراین تشکیل شد. زلنسکی از حمایت قاطع اروپا استقبال کرد و بر لزوم وحدت برای صلح تأکید نمود.
کییر استارمر، نخستوزیر بریتانیا که میزبان نشست رهبران اروپایی و کانادا در لندن بود، از طرح چهار مرحلهای برای پایان دادن به جنگ و دفاع اوکراین در برابر روسیه خبر داد.
اشتراککنندگان این نشست با بیان اینکه مشارکت و جدیت خویش را در حمایت از اوکراین افزایش خواهند داد، اضافه کردند که تلاش میکنند که امریکا برای پشتیبانی از اوکراین با این طرح همراه شود.
نخستوزیر بریتانیا جزئیات طرح چهار مرحلهای نشست لندن را اینگونه بیان کرد:
«ادامه ارسال کمکهای نظامی به اوکراین تا زمانی که جنگ ادامه دارد و افزایش فشار اقتصادی بر روسیه؛
هرگونه صلح پایدار باید حاکمیت و امنیت اوکراین را تضمین کند و اوکراین باید در هر مذاکراه صلحی حضور داشته باشد؛
در صورت دستیابی به توافق صلح، هدف رهبران اروپایی جلوگیری از هر گونه تهاجم مجدد روسیه به اوکراین خواهد بود؛
«ائتلافی از داوطلبان» برای دفاع از اوکراین و تضمین صلح در این کشور تشکیل خواهد شد.».
واکنشها به پایان نشست لندن
ولادیمیر زلنسکی، رییسجمهور اوکراین پس از پایان این نشست گفت که اگر از سوی دونالد ترامپ رییسجمهور امریکا، برای حل چالشها، دعوت شود، او این دعوت را خواهد پذیرفت. زلنسکی همچنان تاکید کرد که اوکراین برای پذیرش توافق مواد معدنی کمیاب با امریکا آمادهگی دارد.
زلنسکی ظاهراً از نشست پرتنش خویش با ترامپ پیشمان است و از پشتیبانی امریکا قدردانی کرد: «دیپلماسی برای صلح ادامه خواهد داشت تا همه کنار هم باشیم – اوکراین، تمام اروپا و قطعا امریکا. البته، ما از اهمیت امریکا آگاه هستیم و برای تمام حمایتی که از ایالات متحده امریکا دریافت کردهایم، سپاسگزاریم. روزی نبوده که ما این قدردانی را احساس نکرده باشیم.»
زلنسکی هنوز امیدوار است که روابطش با ترامپ را دوباره احیا و ترمیم کند، اما تاکید داشت که گفتوگوها بایست در چارچوب متفاوتی تداوم داشته باشد. او افزود: «امریکا کمکها به اوکراین را متوقف نخواهد کرد زیرا توقف این کمکها صرفا به نفع ولادیمیر پوتین رییسجمهور روسیه خواهد بود.»
همچنان، رهبران فرانسه و بریتانیا از پیشنهاد آتشبس یک ماههای جنگ اوکراین خبر دادند. پیشنهاد پاریس و لندن شامل آتشبس حملات “در هوا، دریاها و زیرساختهای انرژی” میشود. هنوز مشخص نیست که این طرح چقدر با استقبال روسیه و امریکا روبهرو خواهد شد.
نشست لندن در حالی با حمایت قاطع کشورهای اروپایی از اوکراین پایان یافت که پیشتر از این سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه از اهداف عملگرایانه دونالد ترامپ برای پایان دادن به جنگ در اوکراین ستایش کرده است. اما وزیر خارجه روسیه اقدامات کشورهای اروپایی را به دلیل تلاشها برای تداوم جنگ نکوهش کرده است.
نخستوزیر مجارستان نیز، نتایج نشست لندن را خطرناک توصیف کرد و گفت که رهبران کشورهای اروپایی به ادامه جنگ در اوکراین تصمیم گرفته و کییف را به به انجام جنگ زیر فشار گرفتند. او که به نشست لندن دعوت نشده بود تاکید کرد که مجارستان طرفدار صلح است.
اگرچه نشست لندن با تاکید بر افزایش کمکهای نظامی و مالی به اوکراین پایان یافت؛ اما طرح مشخصی برای پایان جنگ نداشت. این نشست که با محورهایی چون حمایت نظامی، تضمینهای امنیتی بلندمدت، نقش امریکا، و مذاکرات صلح برگزار شد. هدف، نمایش همبستگی و بررسی صلح عادلانه بود، اما پیامدی ملموس و محسوسی و تازهای جز همان وعدههای تکراری گذشته نداشت. این نشست که به هدف رهبری بحران اوکراین راهانداخته شد، به دلیل ارایه نکردن راهکار عملی برای پایان جنگ و غیابت امریکا، نقشه راه صلح را بازهم مبهم گذاشت. اینکه حمایت رهبران کشورهای اروپایی از اوکراین چقدر میتواند سرنوشت بحران اوکراین را رقم بزند، چندان مشخص نیست؛ اما چیزیکه مشخص است این است تنها این رهبران روسیه و امریکا اند که میتوانند گره کور بحران اوکراین را بگشایند و بر این تراژدی بیش از سه ساله نقطه پایان بگذارند.