روزنامه اسرائیلی «اسرائیل هیوم» روز (سهشنبه، ۱۸ مارچ) فاش کرد که هفته گذشته گروهی ده نفره از خبرنگاران و پژوهشگران پاکستانی به اسرائیل سفر کردهاند. این روزنامه گزارش داد که دو نفر از این گروه زن بودند و این هیات به دعوت سازمان «شاراکا» که برای تقویت روابط اسرائیل با کشورهای جنوب آسیا فعالیت میکند به این کشور سفر کرده است.
در این گزارش آمده که به دلیل نامعتبر بودن گذرنامههای پاکستانی برای سفر به اسرائیل، گذرنامههای این افراد هنگام ورود مهر نشده و خبر سفرشان تا زمان بازگشت به پاکستان، به دلایل ایمنی، مخفی نگه داشته شده است.
این نخستین بار نیست که چنین اخباری منتشر میشود؛ پیشتر در سال ۲۰۲۰ نیز «اسرائیل هیوم» از سفر مخفیانه مشاور ارشد نخستوزیر پاکستان، پیش از یک تمرین نظامی بینالمللی پرده برداشته بود.
بر اساس این گزارش، هیات پاکستانی در طول اقامت یک هفتهای خود درباره «تاریخ اسرائیل و یهودیان آموختند و طبق برنامه آموزشی استاندارد، از کیبوتز کفر عزا، سدروت، و محل حمله جشنواره نووا؛ یادبود یاد ویشهیم، کنست، دیوار غربی و کوه معبد» بازدید کردند.
این سفر، هرچند به ظاهر توسط یک سازمان غیردولتی مانند «شاراکا» ترتیب داده شده و اعضای آن را خبرنگاران و پژوهشگران تشکیل دادهاند، اما نمیتوان آن را کاملاً جدا از سیاستهای کلان دولت پاکستان بررسی کرد. حضور چنین هیاتی، حتی اگر به گونهای غیررسمی و با ابتکار افراد یا گروههای خاص انجام شده باشد، بدون آگاهی یا رضایت ضمنی نهادهای حکومتی پاکستان بهویژه ارتش و سازمانهای امنیتی که نفوذ قابل توجهی در سیاست خارجی این کشور دارند، بعید به نظر میرسد.
یکی از انگیزههای احتمالی اینگونه اقدامات، نگرانی پاکستان از نزدیکی روزافزون هند دشمن استراتژیک و سنتیاش با اسرائیل است. گسترش روابط دهلینو و تلآویو، بهویژه در زمینههای نظامی و اقتصادی، میتواند پاکستان را به سمت برقراری ارتباط محدود و غیررسمی با اسرائیل سوق دهد تا تعادل ژئوپلیتیکی را حفظ کند.
افزون بر این، فشار متحدان پاکستان، از جمله امریکا و برخی کشورهای عربی که خود روابطشان را با اسرائیل عادی کردهاند، ممکن است دولت این کشور را به بازنگری در سیاستهایش ترغیب کند. چناچه، عمران خان، نخستوزیر پیشین پاکستان، در نوامبر ۲۰۲۰ از فشار دو کشور که نام نگرفت، برای به رسمیت شناختن اسرائیل سخن گفته بود.
با این حال، این تحرکات چه در سطح هیاتهای مردمی مانند خبرنگاران و چه در سطح تصمیمگیریهای حکومتی، با چالشهایی جدی روبهروست. بزرگترین مانع، مخالفت شدید مردم پاکستان است که اکثراً مذهبیاند و احزاب مذهبی این کشور بهطور قاطع با هرگونه رابطه با اسرائیل مخالفت میکنند. از سوی دیگر، نزدیکی به اسرائیل ممکن است جایگاه پاکستان را در میان کشورهای اسلامی مخالف اسرائیل تضعیف کند.