هزاران مهاجر افغان در پاکستان روزهای دشواری را سپری می‌کنند؛ روزهایی که با پایان‌یافتن مهلت قانونی اقامت، به کابوسی مداوم برای آنان بدل شده‌است. شماری از این مهاجران می‌گویند که در وضعیت بسیار نگران‌کننده‌ای قرار دارند و حتا نمی‌توانند از خانه‌های‌شان بیرون شوند. آنان از حکومت پاکستان می‌خواهند که فرصت کافی برای بازگشت داوطلبانه و باعزت در اختیارشان قرار دهد.
شاهین زاخیل مهاجر افغان در پاکستان به خبرگزاری آفاق گفت: «مهاجران افغان در شرایط دشواری قرار دارند، پاکستان باید با درنظر گرفتن وضعیت افغان‌ها با آنان کمک کند، ما از حکومت پاکستان می‌خواهیم که مهاجران افغان را مورد آزار و اذیت قرار ندهد و بگذارد آنها به‌گونه درست به کشورشان بروند.»
در همین حال، کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهنده‌گان می‌گوید که درحالی میلیون‌ها مهاجر افغان در سال جاری به کشور برگشته یا مجبور به بازگشت شده اند که میلیون‌ها تن از شهروندان کشور در فقر و گرسنگی به سر می‌برند. در خبرنامه کمیشنری عالی سازمان ملل آمده است: « در سال روان بیش از ۲.۴ میلیون افغان امسال به کشور برگشته یا مجبور به بازگشت شده‌اند، در حالی‌که بسیاری از آنان جای امنی برای رفتن ندارند.»
محمد خان طالبی محمدزی، فعال عرصه حقوق مهاجران به خبرگزاری آفاق گفت: «کمک‌های جامعه جهانی و کمک‌های فوری که برای رفع نیازهای اساسی مهاجران افغان اختصاص می‌یابد، باید به‌گونه‌ای مدیریت شود که زمینه بازگشت مجدد مهاجران به کشور فراهم گردد. در کنار آن، دولت کنونی افغانستان مکلف است با استفاده از این منابع، برای ایجاد مراکز آموزشی بیشتر و ارائه خدمات بنیادی در داخل افغانستان سهولت‌های لازم را فراهم نماید.»
با این حال، برخی از فعالان حقوق مهاجران، رسیدگی به چالش‌های مهاجران افغان در کشورهای میزبان را از مسوولیت‌های اساسی امارت اسلامی می‌دانند. آنان همچنین تأکید می‌کنند که برای بهبود وضعیت مهاجران، باید اقدامات جدی دیپلماتیک، حمایت‌های حقوقی و برنامه‌ریزی دقیق جهت بازگشت داوطلبانه و با عزت آنان روی‌دست گرفته شود.
جمعه‌خان پویا، فعال عرصه حقوق مهاجران به خبرگزاری آفاق گفت: «امارت اسلامی از لحاظ اخلاقی و حقوقی مکلف است که به تمامی چالش‌ها و مشکلات مهاجران افغان در کشورهای مختلف، به‌ویژه در ایران و پاکستان، رسیدگی نماید و به صورت خاص در جهت حل مشکلات مهاجران زندانی در این دو کشور اقدام جدی به عمل آورد.»
این در حالی است که کمیسیون عالی رسیدگی به امور مهاجران اعلام کرده که تنها در روز گذشته ۲۲ هزار و ۱۱۹ مهاجر از پاکستان و ایران به افغانستان بازگشته‌اند.