پس از موج جدید اخراج مهاجران افغان از پاکستان، ده‌ها هزار افغان از سوی پولیس پاکستان، بازداشت و تحقیر شدند و اکنون در ترس و نگرانی به سر می‌برند.
این‌که، چرا مهاجران افغان به‌گونه بی‌رویه اخراج می‌شوند، پاکستان با این اقدام به دنبال چیست، مهاجران افغان در چه شرایطی به سر می‌برند و واکنش امارت اسلامی چیست؟ در این گزارش به آن پرداخته شده‌است.
اخراج اجباری و دسته‌جمعی مهاجران افغان از پاکستان
پاکستان سال‌ها میزبان میلیون‌ها مهاجر افغان بوده است، مهاجرانی که در شگوفایی و آبادی این کشور سهم چشم‌گیری داشته اند و تمام دار و ندار خود را وقف این کشور کرده اند، اما حالا باید همه‌ی دارای‌های خود را بگذارند و با تحقیر و توهین اخراج شوند.
سازمان‌های جهانی پشتی‌بان پناهندگان نیز بارها از اسلام‌آباد خواسته اند که وضعیت افغان‌ها از منظر بشردوستانه درنظر گرفته شود و با آنان بدرفتاری نشود، اما در ظاهر دیده می‌شود که پاکستان عزم خود را جزم کرده و تصمیم ندارد که با اتباع افغانستان مدارا کند.
تحلیلگران امور مهاجرت به این باور اند که اقدام پاکستان در برابر مهاجران طبیعی و یک سیاست مهاجرتی نیست، بل در عقب این تصمیم سناریوهای استخباراتی نهفته است.
نثار احمد شیرزی، فعال عرصه حقوق مهاجران به خبرگزاری آفاق گفت: « از نام مهاجران افغان در کشورهای منطقه به ویژه پاکستان استفاده استخباراتی، سیاسی و اقتصادی صورت می‌گیرد، پاکستان همواره تحت پوشش مهاجران برنامه‌های خطرناکی را علیه افغانستان عملی کرده‌است.»
آقای شیرزی تاکید می‌کند که کارمندان پاکستانی‌تبار سازمان ملل مرتبط با مهاجران نیز در بازی‌های استخباراتی نقش دارند. او افزود: «کارمندان محلی پاکستانی که در نهادهای سازمان ملل مرتبط با مهاجران فعالیت می‌کنند در تلاش اند تا منافع استخباراتی پاکستان را درنظر بگیرند.»
پاکستان با اخراج مهاجران افغان به دنبال چیست؟
با وجود هشدارهای بین‌المللی از بحران انسانی در پی اخراج اجباری مهاجران افغان از پاکستان، مقام‌های اسلام‌آباد هیچ انعطافی در زمینه اخراج مهاجران افغان از خود نشان نداده‌اند.
آگاهان عرصه حقوق مهاجران به این عقیده اند که پاکستان در سال‌های اخیر با چالش‌های متعددی دست و پنجه نرم می‌کند که یکی از آنها، بحران اقتصادی در این کشور است.
در حالی که تاجران افغان در پاکستان می‌گویند که آنان با سرمایه‌گذاری در رشد اقتصاد این کشور نقش دارند، اما مقام‌های پاکستانی تاکید دارند که بجای رسیدگی به مهاجران افغان باید به اتباع پاکستانی پرداخته شود.
در سویی دیگر، برخی از کارشناسان سیاسی با این باور اند که پاکستان با اخراج مهاجران افغان به‌دنبال دریافت پروژه جدید از سوی جامعه جهانی است.
احمدخان اندر، آگاه مسایل سیاسی به خبرگزاری آفاق گفت که پاکستان به منظور این که اقتصاد ورشکسته خود را بهبود بخشد و پول زیادی بدست آورد، می‌خواهد با اخراج مهاجران، جهان را متوجه خود سازد.
برخی دیگر از آگاهان به این عقیده اند که حکومت پاکستان برای تحمیل خواست‌های غیرمشروع خود از اخراج مهاجران افغان به عنوان آله فشار استفاده می‌کند.
در سویی دیگر، شواهد نشان می‌دهد که پاکستان زیر نام مهاجران، جمعیت مناطق قبایلی را به مناطق مختلف افغانستان انتقال می‌دهد.
بر اساس گزارش‌ها، این جابجایی تصادفی نیست، بلکه بخشی از سیاست‌های پنهانی و استخباراتی بلندمدت و هدف‌مند پاکستان است.
در تازه‌ترین مورد، زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه پیشین امریکا برای صلح افغانستان گفت که ممکن است پاکستان با اخراج مهاجران افغان به عنوان پوششی برای انتقال «تررویست‌های داعش» به افغانستان استفاده کنند.
شرایط وخیم مهاجران افغان در اردوگاه‌ها
سازمان‌های بین‌المللی همواره در مورد وضعیت ناگوار بازگشت‌کنندگان هشدار داده‌اند.
در تازه‌ترین مورد سازمان جهانی امداد اسلامی گفت که ده‌ها هزار مهاجر افغان که در این اواخر از پاکستان اخراج شده‌اند، در اردوگاه‌های موقت در شرایط وخیم زندگی می‌کنند.
هم‌زمان، سازمان جهانی مهاجرت نیز گفته است که مهاجران افغان در گذرگاه تورخم «خسته، ترسیده و بسیار آسیب‌پذیر» اند. این سازمان همچنان تاکید کرده که افغانستان به سادگی نمی‌تواند که اخراج دسته‌جمعی مهاجران را تحمل کند.
موقف امارت اسلامی در برابر اخراج اجباری مهاجران افغان
پس از مرحله تازه اخراج مهاجران افغان از پاکستان، مقام‌های امارت اسلامی بارها از حکومت پاکستان خواسته اند که روند اخراج اجباری مهاجران افغان را متوقف کند.
مسوولان حکومت سرپرست تصمیم پاکستان در برابر مهاجران افغان را خلاف اصول پذیرفته شده‌ی بین‌المللی خوانده و تاکید کرده‌اند که با مهاجران نباید برخورد نادرست صورت گیرد، چیزی که مقام‌های پاکستانی به آن هیچ توجه نکرده‌اند.
در کنار این، اما امارت اسلامی اطمینان داده که برای مهاجران اخراج شده برنامه‌های دارد.
در تازه‌ترین مورد، محب‌الله شاکر، سرقنسول امارت اسلامی در پشاور گفت که حکومت سرپرست برای پذیرش مهاجران اخراج شده از پاکستان آماده است و در این زمینه مشکلی وجود ندارد.
رسانه‌های پاکستانی گزارش داده‌اند که آقای شاکر روز (چهارشنبه، ۲۷ حمل) در گفت‌وگو با خبرنگاران در پشاور تاکید کرده که یک کمیسیون ویژه برای نظارت بر روند بازگشت مهاجران افغان تشکیل شده‌است.
این در حالیست که بر بنیاد آمار حکومت پاکستان، حدود سه میلیون مهاجر افغان در این کشور زندگی می‌کنند، که از این میان بر اساس گزارش نهادهای جهانی، حدود یک اعشاریه سه میلیون تن از آنان ثبت‌نام شده‌اند و حدود ۸۵۰ هزار تن کارت شهروندی افغانستان را دارند و حدود یک میلیون تن بدون اسناد و مدرک معتبر در پاکستان اقامت دارند.
این در حالیست که حکومت فدرال پاکستان در اوایل ماه مارچ سال جاری اعلام کرد که ۸۰۰ هزار کارت شناسایی مهاجران افغان (ACC) لغو خواهد شد.
بر اساس گزارش کمیساریای عالی سازمان ملل برای پناهندگان از آغاز ماه اپریل، بیش از ۱۲۷هزار تن به کشور بازگشته اند که بیشتر آنان در پی فشار و تهدید مجبور به ترک پاکستان شده‌اند.
سازمان جهانی مهاجرت نیز گفته که در دو هفته گذشته، دستکم ۶۰هزار تن از پاکستان اخراج شده‌اند.
حکومت پاکستان اعلام کرده که در درازمدت سه میلیون مهاجر را اخراج خواهد کرد.
