روابط تجاری افغانستان با چین و پاکستان در سال‌های اخیر مسیر متفاوتی را طی کرده است. در حالی‌که پاکستان با بستن مکرر گذرگاه‌های تجاری، مانع رشد تجارت افغانستان شده، اما بیجنگ با حفظ ثبات در تعاملات اقتصادی، به یکی از شرکای قابل اعتماد کابل تبدیل شده است.
آخندزاده عبدالسلام جواد، سخنگوی وزارت صنعت و تجارت می‌گوید در ۹ ماه نخست سال روان میلادی، حجم تجارت با چین به ۷۴۵ میلیون دالر رسیده است که از این میان، ۱۸ میلیون دالر صادرات و ۷۲۷ میلیون دالر واردات بوده است.
سخنگوی وزارت صنعت و تجارت تصریح کرد: «در ۹ ماه نخست سال روان میلادی، حجم تجارت با چین به ۷۴۵ میلیون دالر رسیده است که از این میان، ۱۸ میلیون دالر صادرات و ۷۲۷ میلیون دالر واردات بوده که اقلام عمده صادراتی شامل جلغوزه سیاه، زردآلوی خشک و سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی است.»
هم‌زمان با این، برخی از آگاهان مسایل اقتصادی به این باور اند که چین می‌تواند بازار بدیل پاکستان برای افغانستان باشد. آنان تأکید می‌کنند که بر اساس سیاست دوگانه پاکستان در برابر افغانستان، کاهش تدریجی وابستگی افغانستان به پاکستان یک ضرورت است. آنان، همچنین گفتند که چین می‌تواند جایگزین مناسبی باشد و فرصت‌های خوبی برای صادرات محصولات افغانستان و واردات کالاهای مورد نیاز فراهم کند.
تاج محمد تلاش، آگاه مسایل اقتصادی در این زمینه گفت: «لازم است توقعات و وابستگی‌های اقتصادی کشور ما نسبت به پاکستان، در یک روند تدریجی و هدفمند کاهش یابد. چرا که پاکستان در طول پنجاه سال گذشته، همواره سیاست‌های خصمانه و ناعادلانه اقتصادی در برابر افغانستان اتخاذ کرده است و این امر بارها در عمل ثابت شده است.»
عبدالهادی فرهنگ، آگاه مسایل اقتصادی نیز به خبرگزاری آفاق گفت: «اگر مسیر راه‌آهن حیرتان_ روزنک فعال شود، ما می‌توانیم بخش اعظم کالاهای خود را از طریق پاکستان منتقل نکنیم و وابستگی به بنادر پاکستان را به حداقل برسانیم، در حال حاضر، اکثر کالاهای ما در مسیرهای پاکستان با مشکل و تأخیر مواجه می‌شوند، اما در صورت فعال‌سازی مسیرهای شمالی و شرقی به‌سوی چین، این مشکل به‌صورت بنیادی برطرف خواهد شد.»
این در حالی‌است که پاکستان بیش از بیست روز است که گذرگاه‌های تجاری و ترانزیتی را به روی تجارت افغانستان مسدود کرده است، امری که سبب کاهش چشمگیر تبادل تجاری میان دو کشور شده و زیان‌های هنگفتی به بازرگانان دو طرف وارد کرده است.