خبرگزاری‌آفاق؛کابل: گذرگاه تورخم، به عنوان مهم‌ترین گذرگاه میان کابل و اسلام‌آباد، اکنون در سکوتی ۲۲ روزه فرو رفته است؛ سکوتی که نه‌تنها صدای چرخش چرخ‌های تجارت را خاموش کرده، بلکه زندگی مردم دو سوی خط فرضی دیورند را در هاله‌ای از دشواری و تنگنا پیچانده است.
مسدود بودن گذرگاه تورخم، که از اصلی‌ترین مسیرهای تجاری میان کابل و اسلام‌آباد به شمار می‌رود، وارد بیست‌ودومین روز خود شده است.
به باور آگاهان مسایل اقتصادی، تداوم انسداد این گذرگاه زیان‌های مالی فراوانی به بازرگانان دو کشور وارد کرده و شهروندان هر دو کشور را با چالش‌های متعددی مواجه ساخته است.
برنامه جهانی غذا در افغانستان روز (چهارشنبه، ۲۲ حوت) در گزارشی از بسته بودن مرز تورخم ابراز نگرانی کرد. این نهاد اعلام کرد که به دلیل انسداد مرز، ۴۷ کامیون باربری حامل مواد غذایی سازمان ملل متحد در شهر پشاور پاکستان متوقف شده‌اند. برنامه جهانی غذا گفت که این کامیون‌ها حامل ۱۲۰۰ تُن کمک‌های بشردوستانه هستند.
عبدالنصیر رشتیا، تحلیلگر مسایل اقتصادی، می‌گوید که اسلام‌آباد همواره از ترانزیت و مهاجران به‌عنوان اهرم فشار در برابر افغانستان استفاده کرده است. آقای رشتیا اظهار داشت: «پاکستان هر سال مشکلات مرزی و ترانزیتی ایجاد می‌کند و این امر سبب می‌شود تاجران افغان میلیون‌ها دلار زیان ببینند. این مشکل سال‌هاست که ادامه دارد و پاکستان همه مسائل را از دیدگاه سیاسی می‌نگرد. هرگاه روابط کابل و اسلام‌آباد تیره شود یا روابط کابل و دهلی‌نو نزدیک‌تر گردد، پاکستان از موضوع ترانزیت و مهاجران به‌عنوان ابزاری برای فشار بر افغانستان بهره می‌گیرد.»
وی همچنین ابراز خوش‌بینی کرد که اکنون افغانستان در زمینه ترانزیت تنها به پاکستان وابسته نیست و مسیرهای جایگزینی مانند بندر چابهار و گذرگاه‌های مرزی با کشورهای آسیای میانه را در اختیار دارد که از طریق آن‌ها به صادرات و واردات می‌پردازد.
وزارت خارجه پاکستان در تازه‌ترین بیانیه خود اعلام کرده است که گذرگاه تورخم زمانی بازگشایی خواهد شد که امارت اسلامی ساخت‌وسازهای مرزی را متوقف کند. در این بیانیه آمده است: «تعطیلی گذرگاه تورخم نتیجه مستقیم تلاش‌های حکومت افغانستان برای ساخت پاسگاه‌های امنیتی در داخل خاک پاکستان است. این اقدام به‌وضوح نقض حاکمیت ملی ما محسوب می‌شود. هرچند ما خواهان بازگشایی مرز هستیم، اما به‌هیچ‌وجه اجازه ساخت‌وساز در خاک پاکستان را نخواهیم داد.»
با این حال، مقام‌های امارت اسلامی با رد این ادعا تأکید کرده‌اند که ساخت‌وسازهای مرزی در داخل خاک افغانستان انجام می‌شود و شرط پاکستان برای توقف این فعالیت‌ها به‌منظور بازگشایی گذرگاه تورخم را نپذیرفته‌اند.
گزارش‌ها حاکی از آن است که انسداد گذرگاه تورخم نیز به بازرگانان افغان و پاکستانی زیان‌های مالی هنگفتی وارد کرده است. کامیون‌های حامل محصولات کشاورزی در افغانستان، در این سوی خط فرضی دیورند، فاسد شده‌اند و فعالیت‌های تجاری و اقتصادی در خیبرپختونخوا و در آن سوی خط فرضی از رونق افتاده است. در دو سوی مرز، صدها شهروند دو کشور، از جمله بیماران و مسافران، در وضعیت بلاتکلیفی به سر می‌برند.
انسداد گذرگاه تورخم نه‌تنها به اقتصاد دو کشور آسیب زده، بلکه زندگی روزمره مردم را نیز مختل کرده است. یافتن راه‌حلی پایدار برای این تنش مرزی، نیازمند گفت‌وگو و احترام متقابل به حاکمیت ملی طرفین است.
به نظر می‌رسد که انسداد تورخم همچون زخمی کهنه بر پیکر روابط کابل و اسلام‌آباد نمایان شده است؛ زخمی که با هر تنش سیاسی ژرف‌تر می‌شود و بازرگانان و مردم دو سوی مرز را در تنگنای زیان‌های مالی و بلاتکلیفی گرفتار کرده است.
شاید این بار این بن‌بست، دریچه‌ای بگشاید تا هر دو سوی خط فرضی دیورند، آبی بر شعله‌های دیرپای تنش‌های مرزی فرو ریزند؛ آرزویی که چون رویایی دیرینه در دل مردمان دو سوی این خط فرضی جوانه زده است.
